Obraz (597)

4. Szyk

Tym razem pauza oddziela remat uwydatniony (‘Jan, a nie ktoś inny’) od tematu.

Uwydatnieniu przez partykułę TO może towarzyszyć przycisk logiczny padający na ten człon, który ma być uwydatniony.

W języku potocznym istnieją też inne sposoby uwydatnienia tematu — za każdym razem jest to drobna modyfikacja struktury zdania z ewentualnym dodatkowym wprowadzeniem partykuły TO, np.:

Pisać || (to) pisze (ale...)

Komu, jak komu, ale jemu 11 (to) wierzę.

W zdaniach takich po uwydatnionym temacie następuje pauza (niezależnie od tego, czy wstawiono partykułę TO czy nie.

Wymienione wyżej pozaintonacyjne sposoby wskazywania uwydatnionego tematu (i ewentualnie rematu) charakterystyczne są dla stylu potocznego. W stylach intelektualnych stosuje się specjalne konstrukcje, np.:

Jeżeli chodzi o...

Co do...

4.1.2. Struktura tematyczno-rematyczna dłuższych wypowiedzi

Informację niosą nie tylko pojedyncze, izolowane zdania i wypowiedzenia, ale również dłuższe wypowiedzi, w tym pisemne. Spójność takich wypowiedzi osiąga się między innymi dzięki odpowiedniej budowie tematyczno-rema-tycznej zdań wchodzących w ich skład. Mówi się wtedy o istnieniu nawiązań tematyczno-rematycznych.

Najprostsze nawiązanie tematyczno-rematyczne polega na tym, że remat zdania poprzedzającego jest tożsamy z tematem zdania następnego, np.:

Na placu Zamkowym znajduje się kolumna Zygmunta. Pomnik ten ...

W ten sposób połączone są ze sobą na przykład dwa pierwsze zdania pierwszego akapitu niniejszego podrozdziału.

Inny typ nawiązania tematyczno-rematycznego polega na tym, że kolejne zdania mają ten sam temat.

Przykładem mogą być dwa ostatnie zdania jednego z akapitów, jaki pojawił się w poprzednim podrozdziale:

1.    Intonacja (akcent zdaniowy) nie jest jedynym sposobem uwydatnienia tematu lub rematu w języku mówionym.

2.    Innym sposobem jest odpowiednie użycie partykuły TO.

3.    Partykuła ta nie zmienia w sposób zasadniczy składni zdania, lecz wskazuje na charakter podziału tematyczno-rematycznego.

4.    Wprowadzenie dodatkowego elementu powoduje, że możemy mówić

503