Obraz (1)

Literatura staropolska w dydaktyce uniwersyteckiej, red. J. Okoń i M. Kjran, Łódź 2007

Andrzej Dąbrówka¹

Instytut Badań Literackich PAN

Teoretyczne kryterium średniowieczności utworów literackich

Porządkowanie obiektów badawczych w humanistyce, a co za tym idzie materiału nauczania w dydaktyce, polega na przyjęciu podziału na okresy historyczne. Zaliczanie utworów do poszczególnych okresów zakłada ustalenie ich chronologii. W niektórych ujęciach dydaktycznych i badawczych rozluźnia się tradycyjne podziały okresowe na rzecz ujęć problemowych. Zagadnienie chronologii nie przestaje jednak istnieć, wymaga tylko innego podejścia. Kryterium chronologiczne przesądza o przynależności do okresu historycznego. Jest empiryczne, jeśli polega na odczytaniu datowania; jednak już hipotezy datowania na podstawach paleograficznych (znaki wodne, obieg rękopisów, wiedza o skryptoriach i skrybach), są konstrukcjami.

Nawet najpewniej ustalona chronologia nie załatwia niczego w zakresie interpretacji historycznej, a raczej dopiero jej wymaga — stylistycznej i funkcjonalnej oceny utworu, który powstał w danym czasie. Jest bowiem wielce dyskusyjne zaliczanie do epoki utworów powstałych w jej przyjętych ramach czasowych bez podstaw stylistycznych. Dydaktycznym usprawiedliwieniem jest tu jedynie praktyczny podział kursu na podręcznikowe

89

1

Andrzej Dąbrówka — dr habilitowany, docent w Instytucie Badań Literackich PAN. Specjalizuje się w dramacie średniowiecznym, literaturoznawstwie oraz niderlandystyce. Autor m.in. książki Teatr i sacrum w średniowieczu. Religia — cywilizacja — estetyka (2001), oraz podręcznika akademickiego Średniowiecze. Korzenie („Mała Historia Literatury' Polskiej”, 2005). Obszerny biogram: http://andrzej.dabrowka.com/