P1010036 (9)

140 Richard Sheppard

świadomość. Możemy nie być zdolni do powrotu w dobrej wierze do bezpieczeństwa oferowanego przez religijną ortodoksję, do kurczowego trzymania się centrycznych kategorii i ufnej harmonii klasycznego humanizmu ani do odnalezienia schronienia w którejkolwiek z enklaw wciąż dostępnych wielu modernistom. Jednakże, wobec pojawiających się przed człowiekiem Zachodu oraz modernizującą się ludzkością masowych problemów, które w ostatecznej instancji mogą być rozumiane w kategoriach analizy Horkheimera i Adoma, przewartościowanie wartości stało się koniecznością. A to oznacza przeciwstawienie się zmasowanym wyroczniom i autorytetowi takich patriarchów lat osiemdziesiątych, jak Lacan i Derrida , odnalezienie mocy, która wypełniłaby lukę w sercu postmodernistycznej estetyldi i psychologii; wycofanie się z pooświeceniowego zrównania] Geist-duch i Geist-ego; ponowne nadanie prawomocności metaforom głębi oraz odkrycie na nowo owego pozbawionego centrum fluidu w sercu osobowości człowieka, na który wiele daw- ■ nych kultur wskazywało za pomocą metafor oddechu. Próbie] matyka modernizmu wciąż nam towarzyszy, chociaż w bardziej drastycznej formie. Tak więc, poprzez badanie różnorodności sposobów, na jakie pisarze, myśliciele i artyści modernistyczni odpowiadali na nią, oraz zrozumienie implikacji i rezultatów końcowych owych odpowiedzi, dane nam są środki pozwali} jące uniknąć błędów popełnionych przez modernistów i podjt decyzje dotyczące natury rzeczywistości, naszego stosunku di niej i do nas samych. Decyzje te mogą, przynajmniej w nym stopniu, pomóc nam w poszukiwaniach drogi wyj z impasu, ku któremu nasza cywilizacja wydaje się kiero w chwili obecnej.

Przełożył Paweł Wawrzy,

Parodiowani w powieści Julii Kristevej Les Samourads (Paris 1990), bardziej atakowani przez teoretyków feministycznych.

Paweł Wawrzyszko

Glosa o architekturze Problematyki modernizmu Richarda Shepparda

• Tekst Shepparda realizuje dwa cele: deskryptywny i preskryp-tywno-perswazyjny. Ma on być przede wszystkim obiektywnym opisem pozytywnie waloryzowanego modernizmu, tak przejawów historycznych, jak i wciąż aktualnej, kulturowo nośnej formuły tej formacji. Prócz tego, ma on dostarczyć zracjonalizowanej, krytycznej oceny zjawiska postmodernizmu. Realizacja obu celów wpisana jest w logikę pojęć i posunięć dyskursywnych, konstytuujących architekturę tekstu. Ich anali-a winna pozwolić na realizację celu niniejszej glosy, którym odpowiedź na pytanie: skąd bierze się kategoryczność ne-jjprtywnej oceny postmodernizmu? Pytanie to raczej marginalne, frfcoro dotyczy tylko jednego elementu z całego wachlarza mani-fotacji modernizmu. Co więcej, w kontekście mocy perswazyj-Sheppardowskiej machiny kategorialnej wydaje się co naj-sj naiwne, dlatego że proponowana diagnoza opiera się na ‘tycznym i różnorodnym materiale erudycyjnym, który ‘znie porządkuje. Straci jednak ów walor pytania źle zada-(przeto pozbawionego sensu), jeśli uznamy je za kwestię ółową, będącą echem zespołu pytań ogólniejszych, nie ijących bez związku z tematem centralnym (oraz przed-o^niesienia) samej Problematyki modernizmu, która lizuje je tak na poziomie tematycznym, jak i metodolo-