P1040069

Pytania kontrolne

1.    Jakie znasz metody pomiaru promienia łuku koła?

2.    W jaki sposób można sprawdzić zarys krzywki?

3.    Co to jest niedokładność pomiaru i w jaki sposób się ją określa?

4.    Wyprowadź wzór na promień łuku kołowego przy znanej cięciwie i strzałce tego łuku?

5.    Określ niedokładność pomiaru promienia łuku zmierzonego za pomocą wałeczków posługując się metodą różniczki zupełnej?

6.    Naszkicuj schemat i podaj zasadę działania głowicy podziałowej?

Literatura

1.    Meller A i Laboratorium metrologii warsztatowej. PWN, Warszawa 1973.

2.    Poradnik Metrologa Warsztatowego. Cż. II, rbzdz. V;, Cż. III, rozdz. XI. WNT, Warszaw 1973.

3.    Białas St.: Metrologia techniczna z podstawami tolerowania wielkości geometrycznych dla mechaników. OWPW, Warszawa 1997.

POMIARY ODCHYŁEK POŁOŻENIA

8

8.1. WPROWADZENIE Celem ćwiczenia jest:

-    poznanie definicji ważniejszych odchyłek położenia oraz sposobu ich oznaczania,

-    zapoznanie się z metodami pomiaru odchyłek położenia*

-    praktyczny pomiar wybranych odchyłek,

-    porównanie wyników z rysunkiem konstrukcyjnym mierzonego przedmiotu i wyciągnięcie wniosków co do poprawności jego wykonania. _<

Definicje ważniejszych pojęć

Odchyłka położenia [2] jest to różnica położenia rzeczywistego; elementu i jego położenia nominalnego względem elementu odniesienia (bazy). W pojęciu odchyłki położenia nie uwzględnia się odchyłek kształtu elementu. Powierzchnie rzeczywiste zastępuje się przy tym powierzchniami przylegającymi. W dalszym postępowaniu za elementy charakterystyczne' powierzchni rzeczywistej (np. oś, płaszczyznę symetrii, środek powierzchni) przyjmuje się elementy powierzchni przylegającej. Szczególnymi przypadkami elementu odniesienia są:

-    płaszczyzna odniesienia, którą stanowi płaszczyzna przylegająca (stykająca się z zarysem), płaszczyzna symetrii itp.;

-    oś odniesienia, którą może stanowić np. oś powierzchni obrotowej.

Pomiaru odchyłki położenia dokonuje się na tzw. odcinku pomiarowym,

tj. obszarze cząstkowym określonym razem z tolerancją na rysunku przedmiotu. Jeżeli obszar cząstkowy nie jest podany, wówczas tolerancja dotyczy całej powierzchni.

Odchyłka równoległości płaszczyzn jest to różnica A największej i najmniejszej odległości między płaszczyznami w granicach obszaru cząstkowego (rys. 8.1).

Odchyłka równoległości osi (łub prostej) i płaszczyzny jest to różnica A największej i najmniejszej odległości między osią (prostą) i płaszczyzną "'granicach obszaru cząstkowego (rys. 8.2).

10J