P1050058

twym do wykorzystania, dodatkowym źródłem dochodów budżetu państwa, jest mato realistyczny.

Strategia zarządzania długiem

sektora finansów publicznych w latach 2004-2007

Kontrole nad poziomem długu publicznego w zakresie przestrzegania przepisów o jego nieprzekraczalnym progu i o obowiązujących procedurach ostrożnościowych sprawuje minister finansów, który jest także odpowiedzialny za przygotowanie i realizację rządowej strategii zarządzania długiem publicznym. Jakkolwiek ogólne cele strategii zarządzania długiem publicznym od lat pozostają te same - utrzymanie jego wielkości na bezpiecznym poziomie oraz minimalizacja kosztów jego obsługi w długim czasie, z uwzględnieniem ryzyka refinansowania w walucie krajowej, ryzyka kursowego i refinansowania w walutach obcych, ryzyka stóp procentowych, ryzyka płynności budżetu państwa, innego rodzaju ryzyka oraz rozkładu kosztów obsługi długu w czasie - to w najbliższych latach szczególnego znaczenia nabierają dwie kwestię: rosnący poziom długu i jego relacja do PKB oraz integracja z Unią Europejską.

Wejście Polski do Unii Europejskiej ma poważny wpływ na warunki zarządzania długiem publicznym. Po pierwsze, uwzględnienia wymaga ilościowa i czasowa struktura przepływów finansowych między Polską a Unią Europejską. Po drugie, zmienią się także warunki, w jakich odbywa się zarządzanie długiem, następuje stopniowa poprawa wiarygodności Polski na rynkach finansowych oraz stopniowa integracja krajowego rynku skarbowych papierów wartościowych z rynkiem europejskim. Trwają też przygotowania do wejścia Polski do Unii Gospodarczej i Walutowej i związane z tym dostosowania mające na celu spełnienie kryteriów zarówno konwergencji monetarnej i fiskalnej (kryteriów z Maastricht), jak i konwergencji instrumentów zarządzania długiem publicznym. Celem tej ostatniej jest ujednolicenie metodologii, organizacji oraz infrastruktury technicznej procesu zarządzania długiem publicznym oraz samego rynku skarbowych papierów wartościowych (SPW), tak aby w pełni korzystać z uczestnictwa we wspólnym rynku oraz sprostać konkurencji innych emitentów.

Utrzymanie wielkości długu na bezpiecznym poziomie, z zachowaniem wspomnianych ograniczeń brzegowych co do dopuszczalnych poziomów ryzyka i kosztów obsługi, jest podstawowym celem ogłaszanych co roku strategii zarządzania długiem publicznym. Mimo to od roku 2002 utrzymuje się tendencja do jego wzrostu. Minimalizacja kosztów obsługi długu polega na dostosowaniu struktury emisji SPW do warunków krajowego rynku finansowego oraz zmiany kalendarza emisji. Ponadto w 2003 r. wprowadzono Elektroniczny Rynek SPW, od początku 2003 r. - system Dealerów Skarbowych Papierów Wartościowych oraz kredyt techniczny NBP pod zastaw obligacji skarbowych. Wyniki tych działań znajdują praktyczne odzwierciedlenie w wyraźnej poprawie rentowności państwowych instrumentów dłużnych (to, co jcsl poprawą z punktu widzenia budżetu państwa, jest pogorszeniem z punktu widzenia indywidualnego inwestora) i obniżce kosztów obsługi długu.

Same jednak rozmiary długu (zarówno absolutna jego wartość, jak I relacja do pICB) zależą od wielu czynników makroekonomicznych, na które mamy tylko ograniczony wpływ. Niewątpliwym sukcesem dotychczasowej strategii zarządzania dłu-«em publicznym jest w każdym razie to, źe jakkolwiek relacja wielkości długu do PKBma tendencję rosnącą, to relacja kosztów obsługi długu publicznego do PKB takiej tendencji nie wykazuje (3,1 % w latach 2001 i 2002, 3% w 2003 r., 2,5% w 2004 r. i2,8% planowane w 2005 r.)¹⁴. W każdym razie najważniejszymi warunkami powodzenia strategii zarządzania długiem są:

1)    poprawa płynności i efektywności rynku SPW. w tym rozwój systemu bankowych dealerów SPW, a przez to poprawa konkurencyjności i redukcja kosztów obsługi długu;

2)    rozwój systemu zarządzania płynnością budżetu państwa w ramach jednolitego rachunku budżetu państwa (system Tresor), doskonalenie systemu prognozowania przepływów budżetowych i poprawa zarządzania płynnymi aktywami budżetu;

3)    umacnianie pozycji Polski na międzynarodowych rynkach finansowych.

¹⁴ Jeśli jednak wc wcześniejszych latach przy planowaniu wydatków nut obsługę długu publicznego rwy kle robiło się „zakładki”, związane z obiektywnymi trudnościami prognozowania kursów walut i stóp procentowych, a planowane w budżecie wydatki byty z reguły o kilka do kilkunastu procent większe nu efektywnie poniesione, to w 2005 r. parlament planowane na ten cel wydatki radykalnie ograniczył, stawiając wykonanie tych zadań pod znakiem zapytania.