8 (641)

DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA Najważniejszymi pozycjami po stronie dochodów budżetowych:

•    daniny publiczne (podatki, opłaty administracyjne)

•    dochody z własności publicznej, prywatyzacji, ceł

•    pożyczki i kredyty

Podatek - przymusowe, nieodpłatne, bezzwrotne świadczenie pieniężne, nakładane przez Państwo na osoby fizyczne i prawne w celu uzyskania dochodów wystarczających na wydatki związane z zadaniami Państwa.

Klasyfikacja podatków;

Kruterium przedmiotu opodatkowania:

•    podatki od wydatków    źródło dla budżetu Państwa

•    podatki od dochodów

•    podatki majątkowe    źródło dla budżetu i Samorządów

•    podatki od praw majątkowych

•    podatki od przychodów

i) Podatki od wudatków:

Podstawą obliczenia podatków od wydatków (konsumpcji) jest rzeczywista wartość transakcji. Podstawowym podatkiem obciążającym konsumpcję, jest podatek od towarów i usług VAT (podatek od wartości dodanej).

VAT to podatek wielofazowy tzn. że każda faza obrotu gosp. (każdy etap przerobu, wzbogacenia wyrobu) płaci podatek od wykreowanej przez siebie zwiększonej wartości wyrobu.

Ze względu na sposób rozliczania VAT, wyróżnia się:

•    Podatek naliczony - suma VAT zapłaconego w poprzednich fazach przez dostawców, obliczoną na podstawie faktur zakupu.

•    Podatek należny - różnica między VAT wynikającym z wystawionych faktur sprzedaży, a podatkiem naliczonym stanowi podatek należny.

W podatku VAT, poza stawką podstawową występują stawki obniżone, stosowane, gdy interes spoi. (utrzymywanie niskich cen produktów pierwszej potrzeby) przeważa nad interesem fiskalnym Państwa. Podatek ten zachęca do rozwoju międzynarodowej wymiany handlowej, ponieważ dla eksportu obowiązuje stawka VAT o %.

Drugim przykładem podatków od wydatków jest podatek akcyzowy, nakładany na konsumpcję wybranych dóbr, zwłaszcza luksusowych. Silnie wpływa na cenę towarów, bo jest niejako podatkiem dodatkowym naliczanym niezależnie od innych podatków. Obciążone są nim zwykle:

•    Wyroby spirytusowe i winiarskie

•    Wyroby tytoniowe

•    Paliwa

•    Samochody osobowe

•    Dobra luksusowe (np. jachty pełnomorskie)

•    Wyroby jubilerskie

Stawki akcyzy mogą być określane %, kwotowo oraz przez połączenie stawki kwotowej z %. Akcyza jest nakładana przede wszystkim, ze względów fiskalnych. Obciąża produkty często konsumowane lub drogie, co gwarantuje wysokie dochody Państwu. Czasem, zwłaszcza gdy stawka podatku akcyzowego jest podnoszona, wskazuje się na pozafiskalne działania akcyzy - zmniejszenie spożycia dóbr szkodliwych społecznie (alkoholu i tytoniu) lub uciążliwych dla środowiska naturalnego (paliwa).

Stawki podatku akcyzowego mogą być wykorzystywane do uelastycznienia polityki fiskalną), ponieważ ustalane są przez Ministra Finansów. Ustawa określa jedynie max. Wysokość stawki akcyzy.