P1060872 (2)

I g4 _____________Syntezo I analizo form, czyli fleksja w działań

poważniejszym źródłem komplikacji w koniugacji polskiej jest wicloi przyrostków tematowych Ze względu na nic Tokarski (1958, 1973) wyodrębnił I grup tematowych czasowników, niektóre z podgrupami, co w sumie daje liczbę ]; zob. tabela 7. Czasowniki należące do jednej grupy charakteryzują się innyn przyrostkami tematowymi lub innym rozkładem przyrostków niż czasownil z pozostałych grup. Aby to pokazać wyraźniej, oddzieliliśmy w poszczególnyc formach przyrostek tematowy charakterystyczny dla danej grupy od temat podstawowego i od zakończenia, obejmującego czasem dalsze przyrostki i kot cówkę. Zaznaczyliśmy też zerowe przyrostki tematowe. Nie wskazywahśm natomiast innych zerowych przyrostków, w szczególności końcówek.

Klasyfikacja czasowników Tokarskiego nasuwa kilka uwag. Oto one:

Uwaga 1. Liczebność poszczególnych grup nie jest jednakowa. Do grup I należy 25,6% czasowników zawartych w Słowniku języka polskiego pod red W. Doroszewskiego, dalsze 25,7% należy do grupy IV, a 22,8% do grup VIa i VII (zob. Saloni 1988b). W słowniku minimum udział tych grup wśród ogoli

Tabela 7. Grupy tematowe czasowników według Tokarskiego (1958, 1973)

I	II	Ul	IV
czyl-a-ć czyt-a-no czyt-a-nie czyt-ąj czyt-a-m czyt-a czyt-ąj-ą czyt-a-łem czyt-a-ł czyt-a-ło czyt-a-li	umi-e-ć umt-a-no umi-e-nie umi-ej umi-e-m umi-e umi-ej-a umi-a-łem umi-a-ł umi-a-ło umi-e-li	szal-e-ć szal-a-no szal-e-nie szal-ej szal-ej-ę szal-ej-e szal-ej-ą szal-a-łem szal-a-1 szal-a-ło szal-e-li	rys-ow-ać rys-ow-ano rys-ow-anie rys-iąi rys-uj-ę rys-uj-e rys-uj-ą rys-ow-ałem rys-ow-ał rys-ow-ało rys-ow-ali
Va	Vb	Vc	VIa	VIb
ciąg-n-ąć ciąg-ni-ęto ciąg-nł-ęcie ciąg-n-ij ciąg-n-ę etąg-ni-e ciąg-n-ą ciąg-n-ąlem ciąg-n-ął ciąg-n-ęło ciąg-n-ęli	pły-n-ąć pły-ni-ęto pły-ni-ęcie pły-ń pły-n-ę pły-ni-e piy-n-ą pły-n-ąłem ply-n-ął pły-n-ęło pły-n-ęli	chud-n-ąć chud-ni-ęto chud-ni-ęcie chud-n-ij chud-n-ę chud-ni-e chud-n-ą chud-0-łem chud-0-ł chud-0-ło chud-0-li	pal-i-ć pal-on-o pal-eni-e pal-0 pal-0-ę pal-i pal-0-ą pal-i-łem pal-i-ł pal-i-ło pal-l-li	licz-y-ć licz-on-o licz-eni-e licz-# licz-0-ę licz-y licz-0-ą licz-y-łem licz-y-ł licz-y-ło licz-y-li

kasowników jest nieco inny, ale i tam znajdują się one na czele listy (zob. Bańko |992b).

Uwaga 2. Grupy I i VI, chód liczne, nie są bardzo produktywne. Najbardziej produktywna jest grupa IV, która adaptuje do polszczyzny czasowniki oparte na rdzeniach obcych, np. faksować, kserować, skanować, komputeryzować.

Uwaga 3. Grupa II obejmuje tylko trzy czasowniki podstawowe: umieć, rozumieć, śmieć — ponadto zaś nieliczne czasowniki pochodne przedrostkowe, np. zrozumieć, porozumieć się. Prościej by było zaliczyć je do czasowników nieregularnych (zob. 11.5) niż tworzyć dla nich osobny wzór odmiany.

Uwaga 4. Grupa Xc obejmuje w istocie dwa wzory odmiany, jeden z przyrostkiem -n-, drugi z przyrostkiem -m-. Lepiej by było podzielić ją na dwie grupy.

Uwaga 5. W grupie XI, i tylko w niej, znajdują się czasowniki mające nietypowy bezokolicznik na -c z końcówką zerową. Do grupy tej należą też czasowniki z bezokolicznikiem na -ć po spółgłosce, np. nieść.

Tabela 7 (cd)

VIla	vnb	VII la	vnib	IX
leci-e-ć lcci-a-no lec-e-me leć-0 lec-0-ę lec-i Iec-0-ą leci-a-tem leci-a-ł leci-a-ło leci-e-li	słysz-e-ć słysz-a-no słysz-e-nie słysz-0 słysz-0-ę słysz-y słysz-0-ą słysz-a-łem słysz-a-ł słysz-a-ło słysz-e-li	wypyt-yw-ać wypyt-yw-ano wypyt-yw-anie wypyt-uj wypyt-uj-ę wypyt-uj-e wypyt-uj-ą wypyt-yW-ałem ^Wypyt-yw-ał wypyt-yw-alo wypyt-yw-aii	popłak-iw-a<5 popłak-Iw-ano popłak-iw-anie popłak-uj poplak-uj-ę popłak-uj-e popłak-uj-a popłak-iw-ałem popłak-iw-ał popłak-iw-ało popłak-lw-ali	pis-a-<5 pis-a-no pis-a-me I pisz-0 I plSZ-0-ę I pisz-0-e piSZ-#-4 pis-a-łem pis-a-ł pis-a-ło pis-a-li
Xa	Xb	Xc	XI
bi-0-ć bi-0-to bi-0-cie bi-j bi-j-ę bi-j-e bi-j-ą bi-0-łem bi-0-ł bi-0-ło bi-0-li	1-a-<5 1-a-no 1-a-nie lej 1-ej-ę 1-ej-e l-ej-ą 1-a-łem l-a-ł 1-a-ło 1-a-li	gi-ą-<5. d-ą^5 gi-«-to. d-ę-tO ^gl-^ę'^cie* d-ę-ce g-n-ij, d-m-y g-n-ę, d-m.ę g-nl-e, d-nu-e g-n-ą, d-n,.ą gi-ą-łem, d-ą-łem gł-a-1, d-ą_j gi-ę-ło, d-^ło gi-ę-b. d-e_ii	tłuC-0 tłucz-o-no tłucz-e-nie tłucz-0 thik-0-ę tłucz-e tłuk-0-ą tłuk-0-łem tłuk-0-1 tłuk-0-ło