p1080014 (3)

bowiem cele szkolnictwa 'pccjalncgo. metody, środki dydaktyczne, formy organizacyjne nauczania i pracy uczniów. Wyniki pięcioletnich doświadczeń w kształceniu daed upośledzonych podsumował i opublikował Wawrzynowski w Etageamic i metodach nauczania k ązAo/c dla upoHcdzonysh umysłowa „ao* w Opiece nychonawczcj nad dziećmi upośledzonymi umysłowo. Z analizy tych prac wynika, że w pierwszym okresie stosowania metody ośłodków zainteresowań wprowadzono mewidfcic zmiany (Muszyńska. Paoczyk J99J. s J5>.

Podobnie jak u Pccrołyego głównym hasłem nowej szkoły hvł aszcclistcfli!: ąy rozwój dziecka. Budowa programu opierała się na całościowym poznaniu. dziecka-i środowiska, w którym rozwijało mc. -Program ten opramwywjl nauczydel. d>irei me brały w t>TH udziału. Wawrzynowski tak pisał w uzasadnieniu:    gdyby nauczyciel dzieci upośledzonych umysłowo chciał poprzestać

na zagadnieniach wysuniętych przez same dzieci, to znuji|C np. ich npatyczność. plochliwość uwagi, brak zainteresowania, musiałby dojść do wniosku, że praca w kierunku przystosowalności ich do warunków życiowych stałaby się niemożliwą" (za: Muszyńska. Pańczyk 1991, s. IS).

Podobnie jak w metodzie ośrodków zainteresowań l>ccroly’cgo zachowano

a)    tnnn-mrjnny układ treści zarówno w programie, jak i przy jego realizacji;

b)    organizację zajęć formie ośrodków zainteresowań na wszystkich -sześciu poziomach nauczania.

Ustalając treść przedmiotów, nic opierano się na z góry określonej kolejności, lecz na istotnych potrzebach i zainteresowaniach dziecka.

Zostały także zachowane następujące etapy pracy w ośrodku:

-obserwacja.

-    kojarzenie.

-ekspresja.

Podano-do nich (trwające godzinę) zajęcia wstępne obejmujące:

-    gimnastykę.

-    notowanie pogody,

-    notowanie obecności.

Opracowując ów program Wawrzynowski opierał się na swoich doświad-czeniach w pracy wychowawczej (był nauczycielem i kierownikiem szkoły ćwiczeń Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej w Warszawie).

Program ten jest niezwykle cenny z. metodycznego punktu widzenia i pod wieloma względami aktualny po dzień dzisiejszy, dlatego też zaprezentowany zostanie niemal w całości. Jak utrzymuje Wawrzynowski, winien on być dostosowany do psychiki dziecka, oparty na jego zainteresowaniach i potrzebie działania, odpowiadający potrzebom żyda społecznego.

Punktem wyjścia pracy szkolnej winno być dziecko, a nic program. Dcwcy formułuje to w sposób następujący: ideałem nic jest takt gromadzenia przez—■ dziecko wiadomości. lecz rozwijanie zdolności .W dalszej części autor pisze, iż

musimy dosłownie „wychodzić** z dziecku i brućjc /.i przewodniku, jedynie ono określa nam ilość i jakość materiału, który wychowawca ma podawać do wiadomości (za: Wawrzynowski 1931, v 46).

Wszystkie te warunki uwzględnił Wawrzynowski w swoim programie. ..W programie naszym w celu jaśniejszego zarysowania etapów rozwojowych pracy w poszczególnych przedmiotach nauczania podajemy programy oddzielnie dla każdego z nich. nie zaznaczając tam żadnych warunków co do metody pracy, gdyż. jak już powiedzieliśmy, dzień pracy dziecka w szkole nie może być pokawałkowany i nic może wymagać ciągłego nastawiania się na inny przedmiot. lecz winien hyć możliwie jednolity, scalkowany** (Wawrzynowski 1931.

S. 47).

Pierwsza godzina dnia szkolnego winna być_po>więcon.i na u». /ujęciu wstępne obejmujące: I) gimnastykę. 2) notowanie pogody. 3) notowanie obecności i spóźnień. sprawdzanie ot u/ /al.uwi.tmc bieżących, interesujących dziecko spraw. Zajęcia wstępne przedstawiają następujące wartości pedagogiczne:

1.    Gimnastyka. Biorąc pod uwagę fakt. że ranoorganizm dziecka znajduje się jeszcze jak gdyby w półśnie i potrzebuje pewnego rodzaju rozbudzenia, stosujemy 6-lO-minutowe ćwiczenia gimnastyczne przed rozpoczęciem lekcji (poza godzinami przeznaczonymi na zabawy, gry i gimnastykę), które, poza ogólnymi wartościami, jakie daje gimnastyka, wyrywają dzieci z sennej apatii, przywołują do rzeczywistości, uspokajają dzieci niesforne i nastrajają do twórczej pracy.

2.    Notowanie pogody kształci uwagę, zdolności obserwacyjne, pobudza twórczość i samodzielność dziecka. Przyzwyczaja się ono do pewnego systemu pracy, przestaje bezmyślnie i automatycznie pokonywać przestrzeń między domem i szkołą, a uczy się patrzeć, obserwować i dociekać, gdyż wie, ic to, co widziało na ulicy, musi zużytkować w szkole. Jednocześnie poznaje dnie, tygodnie i miesiące, różnice między mmi uzależnione od wpływu Mooca na Ziemię.

3.    Notowanie obecności i spóźnień ma nu_cciu wdrożenie dzieci do regularnego przychodzenia do szkoły i samokontroli, sprawdzanie zaś czystości przyzwyczaja do przestrzegania i rozumienia higieny, lak wiele w większości środowisk pozostawiającej do życzenia.

Przy prowadzeniu zajęć wstępnych należy jednak zwrócić szczególną uwagę na to, aby dzieci jasno i wyraźnie zdały sobie sprawę z celu codziennego notowania pogody. Niech porównują poszczególne dni. określają, jaka jest pogoda, niech wynajdują podobieństwa i różnice, obliczają, ile w danym tygodniu było dni pogodnych, a ile deszczowych - słowem niech dokładnie rozumieją ceł i pożytek tej pracy. W metodzie pracy należy również unikać szablonu, ustawicznie ją zmieniać i pobudzać dzieci do samodzielnej twórczości. Oczywiście, postępowanie będzie zależało w tym wypadku od samego nau-