Obraz 4

Układ oddechowy jako system kolejno rozgałęziających się rur

Ukted oddechów) jot systemem kolejno rozgałęziających się rur zakończonych woreczkiem pęcherzykowym Każde kolejne rozgałęzienie określane jest juko pomeja W obrębię układu oddechowego istnieją 23 kolejne rozgałęzienia. tj. 23 generacje Wraz z kolejnym rozgałęzieniem

1| maleje promień kolejoej generacji.

2)    zwiększa uę sumaryczna powierzchnia przekroju kolejnej generacji,

J» zmniejsza .ię liniowa prędkość przepływu powietrza,

4) ściana kolejnych generacji staje się coraz acnsza.

3)    nabłonek cylindryczny urzętiony przechodzi w nabłonek sześcienny, a ruuępme płaski

W związku z powyższymi zmianami morfologicznymi zmienia się funkcja pehaou przez kolejne generacje (ryrc. 4 1) luk początkowj;jyncM£ie do 16 generacji * łącznic - stanowią tzw strefę przewodząca Pełnią one funkcję doprowadzania powietrza z atmosfery do dalszych generacji oraz nawilżania, ojraewami i oczyszczania powietrza Na poziomie strefy przewodzącej mc mweie wymiana gazowa pomiędzy krwią a powietrzem atmosferycznym UUtcgu tez łueła nrzfTŁ.ni/ara olałam lotuko anatomiczna przestrzeń ■cagjMczma (V,) Jest ona bezużyteczna z punktu wnl/cnia wymiany gazowej Jednakże iMjgryw a ona istotną rolę ze w zględu na to. zr uczestniczy w utrzymywaniu stałego składu powietrza w pęcherzykach płucnych

Generacje od 17 do 19 włącznie tworzą tzw strefę przejściową. Na poziomic strefy przejiciowej nabłonek sześcienny przechodzi w nabłonek płaski i w kon* łckwmcjt tej znuany zachodzi tu częściowa wymiana gazowa.

Generacje od 20do 23 tworzą tzw strefę oddechową Na poziomie tej strefy, modnie Z fndicntem ciśmen pfln-jiilny. fr _f zachodzi wymiano gazów - tlen dyfuiidujc z powietrza zawartego w tych generacjach do krwi. a dwutlenek węgla - w kierunku przeciwnym.

Strat* prtr*wUąca

- bras wymany guo**)

Stali poiilciowi - ctęłoeee wimmr* juom

(Strat* oOMchoaa

- wymiana gudw

*l»ul itrtf

**• 4t    iU.li «

Jama śródopłucnowa

Wewnętrzna powierzchnia ścian klatki piersiowej pokryta jest opłucna ściernią, a powierzchnia płuc opłucną płucną Wąska pr/estrżeń pomiędzy zwróconymi ku sobie powierzchniami obu opłucnych stanowi jamę śródopłucnową Jest ona wypełniona niewielką ilością chlonki. która

li zwilża zwrócone ku sobie powierzchnie opłucnej ściennej i opłucnej płucnej.

2) umożliwia ślizganie się powierzchni obu opłucnych względem siebie,

3| dzięki silom spójności (kohezji) zapobiega oderwaniu się opłucnej płucnej od opłucnej ściennej

W wyniku powyższych wpływów płuca ściśle przylegają do ścian klatki pieniowcj i podążają za ruchami klatki piersiowej

Etapy oddychania

Proces wymiany gazów pomiędzy organizmem a otaczającym środowiskiem nazywa sic oddychaniem Istnieją trzy etapy oddychania oddychanie zewnętrzne, trunsport gazów oraz oddychanie wewnętrzne.

Oddychanie zewnętrzne stanowi wymiana gazów pomiędzy

a)    powietrzem atmosferycznym a pęcherzykiem płucnym.

b)    pęcherzykiem płucnym a osoczem krwi.

c)    osoczem krwi u krwinkami czerwonymi

Etap powyższy zachodzi na poziomie płuc

Transport gazów, zwany oddechową funkcją krwi. odbywa się na przesirzcm pomiędzy płucami a tkankami organizmu Transporterem tlenu są krwinki czerwone tlen jest przenoszony w powiązaniu z hemoglobiną barwnikiem krwinek czerwony ch, tylko niew ielka ilość tego gazu jest rozpuszczona fi/ye/mc w osoczu Głównym transporterem dwutlenku węgla jest osocze, częk dwutlenku węgla przenoszona jest przez krwinki czerwone w powiązaniu z grupą aminową hemoglobiny

Oddychanie- wewnętrzne stanowi wymiana gazów pomiędzy środowiskiem zewnątrzkomorkowym a wnętrzem komorck oraz wykorzystanie tlenu i wytworzenie dwutlenku węgla Etap powyższy zachodzi na poziomic tkanek

Fazy cyklu oddechowego

Pojedynczy cykl oddechowy składa się z dwu faz - wdechu (I) I wydechu (t). Obie fazy cyklu oddechowego, zarówno wdech (ruch powietrza z atmosfery do pęcherzyka płucnego), jak i wydech (ruch powietrza < pęcherzyka płucnego do atmosfery), pojawiają się w konsekwencji zaistnienia gradientu citmcn pomiędzy pęcherzykiem płucny m a atmosferą (ryt 4.2) Z punktu widzenia oddechologu ciśnienie atmosferyczne (P„.) jest ciśnieniem stałym Ruch powietrzu z aimo-

239