P1180398

*

r

Marek Gedl

WYPOWIEDŹ NA ZAMKNIĘCIE OBRAD SYMPOZJUM „PROBLEMY KULTURY POMORSKIEJ"

W 1967 roku odbyła się w Krakowie sesja naukowa poświęcona problematyce okresu lateńskiego. W referatach wygłoszonych na tej sesji omówiono szereg zagadnień związanych z kulturą lateńską, jastorfską a także z kulturą pomorską. Od tego czasu nastąpił znaczny postąp w badaniach zarówno nad kulturą jastorfską jak i kulturą lateńską w Polsce. Natomiast nasza znajomość zagadnień związanych z kulturą pomorską nie posunęła się zbytnio naprzód w ciągu tych ostatnich dziesięciu lat. Zagadnienia kultury pomorskiej pozostawały jakby w cieniu innych zagadnień, które pasjonowały polskie środowisko archeologiczne i które rozpracowywano w ostatnich latach.

Kultura pomorska należy obecnie do jednej z najsłabiej opracowanych kultur na naszych ziemiach. Nie wynika to bynajmniej z małego zasobu źródeł archeologicznych, gdyż ten przedstawia się nader imponująco. Większość jednak zagadnień dotyczących tej kultury budzi ciągle dyskusje. Nie jest w pełni wyjaśniona sprawa genezy zarówno kultury pomorskiej, jak i szeregu jej nader istotnych elementów (m. in. zagadnienia urn domkowych czy też popielnic twarzowych). Mamy do dyspozycji cały szereg starszych i nowszych koncepcji odnośnie przyczyn i charakteru tzw. ekspansji kultury pomorskiej, a żadna z mch nie została w pełni i przekonywująco podbudowana materiałem źródłowym i udowodniona. Ciągle trwa dyskusja na temat charakteru wzajemnych związków dwóch zjawisk określanych jako kultura pomorska właściwa i tzw. kultura grobów podkloszowych. Przyznać też trzeba, że wewnętrzna perdodyzacja i chronologia kultury pomorskiej jak też i tzw. kultury grobów podkloszowych jest dotąd właściwie nie opracowana w sposób zadowalający. Przy braku podstaw chronologicznych trudno podejmować studia nad poszczególnymi zagadnieniami omawianej tu kultury. Niewiele też wiemy o zróżnicowaniu terytorialnym w obrębie kultury pomorskiej. Podjęcie tego zagadnienia jest utrudnione przez