P1240459

turj łużyckiej w zespole pól oopielnicowycn.

genezy, obrządku oegrssebowerc ł kie runku zmian w wielu ^J~^le * ^nnc' ^iv~ _C*_Ł^W. Dla rozumienia ajawitk, zachódsac.vcn na oadany*\pr*e* nas tó-iezbędnrr waa;* ?te esukani* cech, łączących ² procen-ł

,*erszc> skali. Dlatero tet aorzeciwlć *if trzeba orze-

„_olVwowany po.*!obieńrtwami

renie a:

zachodzącymi

cenlaniu niewątpliwie zreettą istniejących -óinie.

Poprawnie 1tedy i w polskiej terminologii powinno ste użwać terminu "łużycki ooła* pól p^elMcowyefc^. itpie JednaK. czy odrzucanie od taz dawna powszechnie używanero terminu "kultura łużycka* byłoby działanie". celowy-- ^vystarczy chyba 2roda na takie rozumienie hasła "kultura łużycka" i zaznaczenie tego faktu przv rozważaniach ogólniejszrch.

Ten łużycki odła" pól popielnicowych dzielić wypada na jednostki ■nlejsze, a wlec kultury i następnie rrupy, przy zróżnicowanej aknli srvxerićw. In mniejsza jednostka podziału, tym "nie: kryteriów starczy do je.i wydzielenia. ^wyniks to tak 2 istniej icyeh układów źródeł, lak i dotyeŁcsasc^,-ej praktyki badawczej, <tćrej zresztą bardzo nie łubiny ujawniać. ^Vvda.1e mi się, te realizacja tej władnie zasady da Jesscze jedna korzvść. Skoro nie znamy stosunku jednostek np. ekonomicznych, orranizacyjnych czy* etnicznych do jednostek podziałów kulturowych^*^, to nie sugerujmy samym doborem kryteriów konieczności istnienia takich związków. Jeżeli w dalszych badaniach okaże ale, te któreś z jednostek podziału kulturowego pozostają w jakias określonym stosunku do jednostek podziału innych zjawisk, to wtedy‘bedzis czas ca zaznaczenie tero v określeniu i jednych 1 drugicn. Sądzę, że obecnie możemy ułatwić sobie tero rodzaju atućip właśnie prze to, że nie Będziemy świadomie czy też nieświadomie traktować jednostek kulturowych jako wyrazu powiązań gospodarczych, politycznych 1 etnicznych.

Sie nerujac istnienia takich związków nie należy przecież traktować zupełnie inaczej wydzielonych grup zabytków, jako wyrazu wszelkich r.ożliwycn powiązań międzyludzkich. Jak mówiłem, potrzeba tu bardziej elastycznych podziałów.

Tak wlec dla d»:cniejeżej jednostki podziału łużyckiego odłamu pól popielnicowych proponuję zachować tradycyjną nazwę._*grupa" i usankcjonować dotychczasową praktykę uznaniem, że cechą wystarczającą dla jej wyróżnienia jest odrębność ce ram i ki _t_ ,C jru pą oznaczałaby wiec taki zespół etanowigk ze zwartego a niezbyt dużego terenu leżącego w obrębie łużyckiego odłamu pól popielnicowych, który wyróżnia si» występowanie* ceramiki łużyckiej o charakterystycznych cechach swoistych, a także określonych frekwencjach poszczególnych typów. Zbieżność innych elementów mole występować, ale nie jest warunkiem koniecznym dla wydzielenia grupy.

Takie grupy mogą wchodzić * skład wlękrzych jedno.tek kla-wfike-cv,1nvch /kultur/, łub też. łącząc cechy ehar.kterystyczne il_a ,_n,_u kultur łużyckich, mieć charakter grup przechodni en. Logicznym -ozwia-laniem jeat wówczas niewłącennle ich do żadnej z tych kultur. n_c,_v. wiście, rranice tak pojętych grup mogą ule-aó zmianor., podobm# «,v zmienny Jest zestaw cech, charakteryzującyeh je ^{w no}ogólnych okresach. Z podanego określenie wynika, że rrupa ale może bvć 1*I»« dzielona - odrzuolć wiec należałoby termin "coderupa", * również .losowanie do podziałów kulturowych pojęcia •tkupieko osacni?z«-_{t D}oc>iv dzącego przecież z zupełnie inne»o rodzaju syptematvki.

Wiadomo, że cześć z dotyencza? wyodrębni cnych mo lą od sąsiadów niecasledl^n* lub rł«bo z*sieólone r-bi»>e • -i#*na icn nie zawsze daje ele wy tłumaczyć właściwościami terenu. ^roń--jrzv -o tero wyżej przedniawi one poglądy mówiące, iż jednolitość narami.r — wy razem istniejącycn organizmów typu soołeeznerc *noźr,aov nr^howąó -nisko Idących interpretacji pojęcia "grupa". Wydaje '•le jeans*. >e taki# interpretacje byłyby obecnie ta> dowolne i nie«crawdżalne, t» I®.* traktować owe rubieże jako sy-nsł o potrzebie badania sr-v?g~r. i powstania, niż jako dowód do rozszerzenia zakresu omawiamvj ró-jęcis. Lepiej chyba ograniczyć sie dc atvier.*zer..e, że tr;r•*a'® tu jego rozumienie jest zepcwo® nadmiernie zaważone.

Zgodnie z tradycją srcheolcgiczną jedmo»t<*' nadrzędni ile r—rn nazywać trzeba "kultura-. Musi ona bnar^rteryzowac gig Jp Ł£»g£--m .• ngzą^ zbieżnością czasu tr^snjia i rytmu rozwojowego orex zejr.owgó

zwarty teren._V zakresie ceramiki za .<ry * - z n % f t rz* oa *rr - -rr ®

podobieństwo tak typów,* jtk 1 omąmeatvkL-P^rg7 2--iłoV/ch typów w poszczególnych grupach- ^vuoz** ^VTF‘^^rocechy s^rrlns v zakresie wytworów metalowych i obrządku por-z*covero, o-?- cc — tego ostatniego wymagać należy i sinienia w ooszcż^rólnmch rapach ■ --dobnyeb tendencji ilościowych przynajmniej dla eXem«n*.po.--!^ _wc. /rodzaj pochówku, typ wyposażenia/. Inne ewentualne z*iemnc'^sci c— Gonu je traktować, jsko cechy óodątkove, lecz nie nie*b^ir(? %-r-ót-.i«-nia kultury.

I to pojecie w prooonowanej wersji może bvć uvaćr»nc z«    —».i#

zawężone /np. poriniccie typów osad/• Kierowałem si= tu ,‘ęinak r -miei dążeniem do operowania tym, co obecnie choć trochę    -

wadzania elementów wedle Własnych «*ndóv o tym, cc    wyrażać

się poprzez daną jednostkę kulturowa.

Dopiero zespół tak rozum!nnych kultur oraz c^ych rrap o charakterze przechodnim tworzy łużycki odłam pól cepie! r.i oayyeh. Cha rei? tery * ł-ją go oachv wspólne wszystkim w jero skład wchodzącym kulturom, ć i;_c nie są one typowe i dla sąsiednich zesoołów kul tarczyrasie •.«.

43