P1680461

/i*

również rzeczywistym gwarantem ciągłości państwa, co dla bezpieczeństwa stosunków międzynarodowych jest kwestią zasadniczą.

Wydaje się więc, że treść i zakres gwarancji ciągłości władzy państwowej i w obszarze zadań ustrojowych Prezydenta przemawiają na rzecz innego ujęcia I tej funkcji - gwaranta ciągłości państwa.

3. W istotnym zakresie rolę ustrojową Prezydenta w państwie kształtują 1 prerogatywy określające jego kompetencje wykonawcze, ściśle związane z funk- i cjonowaniem państwa oraz działalnością innych organów państwa. W świetle 1 art. 126 ust. 2 Prezydent wypełnia w charakterze organu egzekutywy dwa i podstawowe zadania: 1) strażnika przestrzegania Konstytucji, 2) gwaranta su- I werenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności I jego terytorium.

W nowej Konstytucji, podobnie jak we wcześniejszych regulacjach kon- 1 stytucyjnych, Prezydent wypełnia misję gwaranta bytu państwowego oraz pod- 1 stawowych interesów narodu i państwa. Wyznacznikami państwowej i narodowej I racji stanu są: suwerenność, niepodległość i bezpieczeństwo państwa. Najbardziej f predestynowanym do obrony tych nadrzędnych wartości narodowych i państwo- a wych jest Prezydent jako organ państwa nie zaangażowany w realizację doraż- I nych celów politycznych, swoimi kompetencjami konstytucyjnymi stabilizujący a państwo i gwarantujący jego ciągłość.

Poczesne miejsce wśród funkcji Prezydenta zajmuje "czuwanie nad prze- | strzeganiem Konstytucji". Stanowi ona punkt odniesienia do wykonywania widu 1 szczegółowych kompetencji. Istotą, jak się wydaje, konstytucyjnej koncepcji 1 Prezydenta jako strażnika ustawy zasadniczej jest zobligowanie go do podejmo- | wania działań czynnej ochrony ustawy zasadniczej (np. odmowa podpisania ustawy, prawo zaskarżenia ustawy do TK)¹. W warunkach transformacji ustro- ] jowej funkcja czuwania nad przestrzeganiem Konstytucji nabiera szerszego ] wymiaru - czuwania nad przestrzeganiem porządku konstytucyjnego i ukształto- j wanego na gruncie Konstytucji demokratycznego modelu ustrojowego państwa. 1

III. Sposób wyboru Prezydenta uważa się powszechnie w doktrynie prawa j za istotny element koncepcji prawnoustrojowej urzędu Prezydenta. Wybór Pre- ! zydenta w głosowaniu powszechnym przyczynia się do znacznego wzmocnienia i legitymacji politycznej i autorytetu ustrojowego tego urzędu². Określana pro- ] cedura wyboru Prezydenta kształtuje niewątpliwie jego pozycję ustrojową, ale j również - jak w przypadku powszechnych wyborów prezydenta USA - jest ] elementem systemu rządów prezydenckich.

W procesie transformacji ustrojowej w Polsce wprowadzenie po wszech- j nych wyborów prezydenckich w 1990 r. było próbą impłantacji systemu półpre- , zydenekiegG. Ówczesna zmiana systemu wyborów Prezydenta - z pariamentar- 1

jO**

Kjpiyi

b»sts

j«0

\ jici

ustrój!

Hisiita'

liiyczi

M

m

tka

nybu

gybui

ŻtK

iopai

ikOfi

ta

Ha

It3

\<u

58

1

Wypływające * przepisów konstytucyjnych te obowiązki Prezydenta podkreśla dobitnie TK w orzeczenia z 22IX 1997, K 25/97. Zob. także P. Sarnecki: Prezydent jako organ cgnajgcy ] nad przestrzeganiem Konstytucji, PiP nr 11/1990, s. 14 i n.

2

⁴⁰ Por. R- Mojak: Wybory prezydenckie w Polsce, "Przegląd Sejmowy" 1995, nr 4(12), s.