P1110708

poziome zaleganie pokładów, silne stropy i spągi, pozwalające na prową* dzenie wyrobisk w obudowie kotwiowej -— wraz ze znacznymi wymaganiami dużych wydajności stworzyły możliwość intensywnego rozwoju kombajnów. Wynikiem tego było powstanie wielu typów kombajnów wykazujących się świetnymi rezultatami; np. kombajnem TWIN-BORER 2BTU w chodniku prowadzonym bez obudowy wykonywano do 80 m chodnika na zmianę. Te dobre wyniki były też zachętą do wypróbowania kombajnów amerykańskich w warunkach kopalń europejskich. W zależności od napotykanych warunków i organizacji pracy, choć uzyskane wyniki nie dorównywały wynikom amerykańskim, metoda kombajnowa wykazała swoją opłacalność i duże możliwości. Potwierdzeniem tego faktu było rozpoczęcie w Wielkiej Brytanii i Francji produkcji opartej na licencji amerykańskiej takich kombajnów, jak Joy Continuous Miner, Lee Narse czy Marietta Miner, oraz zainicjowanie intensywnych prac nad rozwojem konstrukcji kombajnów bardziej odpowiadających górniczym warunkom europejskim.

W wyniku tych prac powstało kilka typów kombajnów aktualnie produkowanych seryjnie w ZSRR, Wielkiej Brytanii, RFN i Ajistrii. Na kombajnach tych opiera się obecnie mechanizacja chodników. Typowym kombajnem dla warunków europejskich, gdzie większość chodników prowadzona jest w obudowie łukowej, stał się kombajn typu F-5 i PK-3

0    małym organie urabiającym, umieszczonym na wysięgnikowym ramieniu. Organ taki pozwala na wykonywanie chodnika o profilu dowolnego kształtu i na selektywne (rozdzielne) wybieranie węgla i kamienia.

W polskim przemyśle węglowym pracują wyłącznie kombajny tego typu — są nimi: PK-7 (4PU), PK-9R, GPK, Alpine-AM-50, Dosco MK-2A

1    one też są przedmiotem tej książki.

1.1. SYSTEMY MECHANIZACYJNE

Przy obecnym tzw. parku maszynowym wyrobiska chodnikowe wykonuje się dwoma zasadniczymi systemami mechanizacyjnymi:

—    systemem tradycyjnym,

—    systemem kombajnowym.

W systemie tradycyjnym urabianie odbywa się przez wiercenie w caliźnie przodku otworów strzałowych, wykonywanie niekiedy wrębu zwiększającego wydajność urabiania i odstrzał przodku materiałem wybuchowym. Po wywietrzeniu przodku z gazów odstrzałowych następuje ładowanie i odstawa urobku oraz obudowa przodku. Do zmechanizowania tych czynności stosuje się wiertarki obrotowe i udarowe, wrębiarki oraz różnego typu ładowarki: zgarniakowe, zasięrzutne, łapówę, a ostatnio bocznie wysypujące. Odstawa urobku odbywa się przenośnikami lub wo-6 zami.

W' systemie kombajnowym podstawową maszyną jest kombajn, który jest zespołową maszyną roboczą, wykonującą równocześnie kilka różnych prac (co najmniej dwie). W wąskich wyrobiskach górniczych kombajny chodnikowe wykonują równocześnie na ogół trzy czynności: urabianie, ładowanie i odstawą urobionego materiału poza kombajn na dalsze środki transportu. Czynnością niezależną, wykonywaną przy zatrzymanym kombajnie, jest obudowa wyrobiska.

Urządzeniami z pogranicza obu omawianych systemów są zespoły chodnikowe, tzw. zespoły wrębiąco-ładujące. Zespoły te stosowane w przodkach z robotami Strzelniczymi wykorzystywane są przy urabianiu do wykonywania wrębu oraz do ładowania urobku po jego odstrzeleniu.

W ostatnim dziesięcioleciu obserwuje się szybki rozwój kombajnów chodnikowych, uwidoczniający się powstaniem różnych typów kombajnów i zastosowaniem ich w przemyśle na szerszą skalę.

Z uwagi na to, że w górnictwie istnieją bardzo różne warunki górniczo--geołogiczne, w których niekiedy kombajny nie mogą być zastosowane ze względów ruchowych, organizacyjnych lub ekonomicznych, nadal będą stosowane oba systemy — tradycyjny i kombajnowy.

1.2. ZALETY ZASTOSOWANIA KOMBAJNÓW

Zastosowanie do drążenia chodników kombajnów, które zapewniają równoczesne wykonywanie kilku operacji wchodzących w skład procesu wybierania, stwarza dogodne warunki organizacji pracy i daje następujące korzyści:

—    wyeliminowanie ręcznego ładowania urobku i związanego z tym wysiłku fizycznego górników,

—    wyeliminowanie operacji wrębienia, wiercenia otworów strzałowych i strzelania,

—    zwiększenie postępu drążenia wyrobiska przez wykonywanie kilku operacji równocześnie oraz przez dokładne wykonywanie profilu wyrobiska, co znacznie skraca czas stawiania obudowy,

• — wyeliminowanie robót strzelniczych, dające lepsze utrzymanie stropu, większą trwałość wyrobisk oraz poprawiające warunki bezpieczeństwa,

—    zwiększenie bezpieczeństwa pracy przez zmniejszenie liczebności załogi przodku oraz przez pracę w przodkach, których otaczające skały nie zostały naruszone robotami strzelniczymi.

Pod względem efektów ekonomicznych przy zastosowaniu kombajnów osiąga się mniejsze koszty drążenia chodników, głównie dzięki większemu postępowi, większej wydajności oraz mniejszym kosztom utrzymania wyrobisk. Do dalszych korzyści wynikających z zastosowania kombajnów