P6050004

Rozumiałam,

ta_nf_u . , ^m jednak* j«k lego dokonać, jakimi dążyć do tego celu drogami. Po przeczy-Umysłów-** ^W^^a^ⁿⁱ*° ^m* s*<? vv głowie: trzeba się przygotować do pracy zarobkowej.

. ^a Poorała mnie więcej od innej; uśmiechały mi się studia uniwersyteckie, P° ^,ch “kończeniu zawód lekarski.

Sumiennie i pracowicie przygotowywałam się do uniwersytetu przez łat 3 — ostatecznie jednak stosunki rodzinne sprawiły, że nie potrafiłam odważyć się na wyjazd. „Zniesławisz siebie i dzieci” i tym podobne argumenty okazały się zbyt trudnymi do zwalczenia dla kobiety młodej i przywykłej do liczenia się ze zdaniem rodziny, niewątpliwie zasługującej na szacunek i kochanej przy tym serdecznie.

Z okresu studiów, rozmyślań i zastanowień, do których bodźcem stała się dla mnie Marta, wyniosłam trochę wiadomości naukowych, pogłębienie myśli pociągające za sobą rozszerzenie widnokręgu umysłowego i niezłomne postanowienie wychowania córki tak, aby pracować umiała.'

i kobiety, zostało przyjęte jako dziwaczne, nieobyczajne, czy

Wypowiedzi Wysłouchowej i Prażmowskiej-Wołowskiej dobrze ilustrują sy-- _w jakiej znajdowały się ówczesne kobiety. Córki szlacheckie otrzymywały kształcenie, które czyniło z nich ozdobę salonów, a źródłem utrzymania było J b e zamążpójście. Rola kobiet ograniczała się do pełnienia zadań pani domu, ° i matki. Ich uczęszczanie do szkół czy praca zarobkowa były hańbą dla ro-zresztą myślenie to tak było utrwalone w społeczeństwie, że wskazywanie rzez Orzeszkową konieczności kształcenia i przygotowania zawodowego kobiet

wielu, w tym i

przez

ecz szkodliwe. Pierwsze pokolenie emancypantek polskich nie miało łatwego toL torowały one dopiero drogę do myślenia o kobiecie jako o samodzielnym człowieku. Niewiele rodzin, tak jak u Wysłouchowej, doceniało rolę wykształcenia w życiu dziewczynki i odważyło się, wysyłając ją do szkoły, narazić otoczeniu. Wielu kobietom, choć zgadzały się z postulatami Orzeszkowej, zabrakło siły, by przeciwstawić się rodzinie, sąsiadom, społeczeństwu, i rezygnowały one z planów zmiany swojego życia powstałych pod wpływem Marty. Podobnie jednak, jak w przypadku Prażmowski ej-Wołowskiej, zyskiwały one świadomość konieczności zmian i kształcenia swoich córek.

Orzeszkowa w Mancie przeprowadza charakterystykę kobiet w kontekście charakterystyki mężczyzn, wydobywa różnice pomiędzy rolami odgrywanymi przez obie płcie w społeczeństwie, jednocześnie pokazując, że kobiety są takie, słabeUstot^^⁶ mJ^żczyźm’ * ^Sił tym, czym oni im być pozwalają. Narzucona rola szacunek że    sprawia, że kobieta wzbudza chęć opieki, ale nie

—, ^{J Kocha}na, macierzyńska, ofiarna, ale nie samodzielna i mądra.

^ ibidem, s. 154