PA274977

CZĘŚĆ II Analiza

STATYSTYCZNA

DANYCH

ROZDZIAŁ

Marzena Cypryańska Instytut Psychologii PAN

Sylwia Bedyńska

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej

Porównywanie dwóch grup: testy t-Studenta i ich nieparametryczne odpowiedniki

W tym rozdziale znajdziemy:

Informacje na temat następujących testów statystycznych:

•    Testu t-Studenta dla jednej próby

•    Testu t-Studenta dla dwóch prób niezależnych

•    Testu t-Studenta dla dwóch prób zależnych

•    Miary wielkości efektu d Cohena

•    Nieparametrycznych odpowiedników testów t-Studenta: -Testu U Manna-Whitneya

- Testu Wilcoxona

8 • PORÓWNYWANIE DWÓCH GRUP. TESTY T-STUDENTA...

Wprowadzenie

W najprostszych schematach eksperymentalnych, czy ąuasi-eksperymentalnych stosuje się porównania dwóch grup, czy - szerzej rzecz ujmując - dwóch warunków badawczych. Takie proste schematy badawcze są niekiedy wystarczające, by dokonać istotnych, z punktu widzenia teorii, rozstrzygnięć.

Przyjrzyjmy się dwóm przykładom problemów badawczych.

j. Czy poziom osiągnięć szkolnych przy nauczaniu opartym na wzmocnieniach pozytywnych różni się od poziomu osiągnięć przy tradycyjnej metodzie nauczania?

2. Czy ocena poczucia humoru osoby atrakcyjnej fizycznie różni się od oceny osoby nieatrakcyjnej fizycznie?

W tego typu problemach badawczych jesteśmy zainteresowani testowaniem różnic, przy czym porównujemy tylko dwie grupy badawcze, czy dwa pomiary. Załóżmy, że w każdym przykładzie zmienna zależna - osiągnięcia szkolne czy ocena poczucia humoru jest na ilościowym poziomie pomiaru. Dzięki temu, że zmienna zależna jest ilościowa, możemy, analizując dane, obliczyć średnią wyników dla każdej grupy. Ostatecznie więc w każdym z podanych przykładów możemy porównać dwie średnie. Niestety, na podstawie statystyk opisowych - średnich grupowych nie możemy dokonać jednoznacznego rozstrzygnięcia, czy grupy różnią się istotnie statystycznie poziomem zmiennej zależnej. Do analizy statystycznej możemy jednak wykorzystać rodzinę testów opartych na statystyce t-Studenta.

Testy t-Studenta wykorzystujemy do testowania istotności różnicy między dwiema średnimi. Test ten znajduje zastosowanie przy najprostszych schematach eksperymentalnych, czy ąuasi-eksperymentalnych, gdzie mamy tylko dwie zmienne: zmienną niezależną, która przybiera postać zmiennej dwuwarto-śdowej, oraz zmienną zależną mierzoną na skali ilościowej.

Używaj testów t-Studenta wtedy, gdy:

•    jesteś zainteresowany testowaniem różnic;

•    zmienna zależna mierzona jest na skali ilościowej (można obliczyć średnią);

•    porównujesz tylko dwie średnie (dwie grupy badawcze, dwa pomiary, wynik z próby ze znanym kryterium).