pdl6

mu pod ogon, i popiekł go. Ten sie potem stał cłekiem (topielcem) i powiedział mu: «Pockaj, popamiętos mie ty, dziś jesce w kałuzce wody utopis sie». No i ten chłop seł krowy wiązać do sopy w połednie, pokiełzon sie na oborze, była tam bowiem kałuska wody z desca, i zaloł sie, i nic z niego nie było“ (B. Bazińska, s. 91).

„Na Stroniu pod Krasnickom Swoskom buł wielgi i mocny topielec. Niedaleko wody mioł Janos z Kraśnice Niżne pikny groch, na ftóry chodziuł topielec. Zastrzyg się nań Janos z palicom, skruł się w grochu i ceko, a miesion-cek świeciuł. Ło północy przyseł topielec i targa groch, a goda do miesion-cka: «Gignij (zaświeć), Bozieńku, gignij, będzie mi groch łobrywać widnij». A tu Janos jak nie skocy, jak go nie gignoł bez łeb palicom, tak łod razu krzy-knoł topielec, jak wstoł ze ziemie: «Dyś ty mię ta gignoł, com sie ledwie dźwig-noł»“ (B. Bazińska, s. 91).

„Na oleckowskim jeziorze o godzinie jedenastej w południe w ten sam dzień co roku coś wrzescało: cas i godzina żadnej dusy nima. W tym samym casie jakiś chłopiec sedł się kąpać. Mieszkający nad jeziorem chłop zatrzymał chłopca. «Bo cię utopiec chyci i utopi. Pocekaj, aż minie ta godzina®. Chłopiec wrócił do e|omu, wsedł na dach, spadł i zabił się. To zawdi kto to-pielćowsi przeznacony, to śmierć go nie minie“ (A. Szyfer, s. 110).

„W pewnej wsi była rodzina bogata. Mieli małego, ale ładnego chłopca. Miał on zaledwie dwa lata. Prziszła staruszka i powiedziała, że ten chłopiec ma się utopić do pięciu lat życia. Przyszedł wyznaczony rok, ojciec tego chłopca zawalił nawet studnię, aby się nie utopił. Pewnego dnia wszyscy siedzieli w domu i widzieli, jak chłopiec podszedł do studni, położył się na niej i umarł. Topnik go i tak dosięgnął" (A. Szyfer, s. 110).

„Topniki so to takie duchi. To one siedzo we wodzie w każdim jeziorze. To one w tim Łubiańskim jeziorze też so. To jest ze starich legendów opowiadane, jak u jednego Krziżyka chcieli nasi do niewoli wziuńść. Gonili go aż do tego jeziora i on sie utopsiuł, i jak sie utopsiuł, to miał wołać, że teraz to co trzi lata tu musi kogoś utopsić. I co trzi lata się zawdi ktoś topi w tim jeziorze, to w tim rok też biło trzi .lata i jeden ribak utopsiuł się... To te topniki to mieszkajo w jeziorze na dnie, w tim mule, w tim zielisku... To one takie okropne so, takie zielgie łbi majo... To tu to to naziencej te Krziżaki, co tak ludzi męcziły, to teraz topnikami so za karę... za kare“ (A. Szyfer, s. 111).

„Raz w niedzielę kilku chłopców siedziało nad rzeką koło mostu. Nagle z wody wylazło malutkie dziecko, rozejrzało się naokoło, klasnęło w rączki, pobiegło pod most, wróciło z powrotem i zawołało: «Idzie czas i godzina, a mego przyjaciela nie ma». Po czym schowało się z powrotem do wody. Chłopcy popatrzyli na siebie zdziwieni i czekali, co będzie dalej. Po chwili dziecko znów wychyliło się z wody i tak samo zawołało. Zbliżało się południe. Z kościoła zaczęto dzwonić na sumę. Na pięć przed dwunastą dziecko pojawiło się

M

119