Pok tafil1550

Wątroba i drogi żółciowe

Budowa wątroby i dróg żółciowych

Wątroba jest największym narządem jamy brzusznej i największym gruczołem organizmu. Zbudowana jest głównie z komórek miąższowych, czyli he-patocytów, które stanowią 80-85% komórek wątroby. Ponadto 14-16% to komórki nleparenchymalne, a 1-4% to komórki nabłonka dróg żółciowych

• Hepatocyty są komórkami gruczołowymi o czynności zewnątrz- rwe-wnątrzwydzielniczej. Komórki nieparenchymalne dzielimy na komórki brzeź-ne Browicza-Kupffera, komórki gwiaździste (komórki Ito), komórki śróóblon. kowe, komórki ziarnkowe i komórki owalne.

Komórki brzeżne Browicza-Kupffera są makrofagami wąlrotc-wymi Znajdują się one w świetle naczyń zatokowych wątroby. Jak wszyłłk* makrofagi wykazują właściwości żerne. Wychwytują ciała obce, baktent fragmenty komórek, jady bakteryjne, dzięki obecności na powierzchni bak. układu zgodności tkankowej uczestniczą w prezentacji antygenu w proces* aktywacji mechanizmów odporności swoistej. Aktywują też te procesy przez wytwarzanie cyfotón.

Komórki gwiaździste (Ito) znajdują się w przestrzeniach między hepatocytami a komórkami śrćdbłonka (przestrzeń okołozatokowa zns^ leź przestrzenią Dissegoj. Komórki gwiaździste gromadzą w swoim wnęta tłuszcze i witaminę A. W przypadku uszkodzeń wątroby komótki gwiaździste przekształcają się w komórki fibroblaslopodobne i zaczynają wytwatza: włókna białkowe, głównie kolagen. Z aktywacją komórek gwiaździstych wiąże się rozwój marskości wątroby.

Komórki ziarnkowe znajdują się w naczyniach zatokowych i przestrzeniach okołozatokowych Dissego. Komórki ziarnkowe należą do komórek NK (natural killers). Biorą one udział w bezpośrednim niszczeniu komórek nowotworowych, komórek z defektami genetycznymi oraz komórek osobniczo i gatunkowo obcych. Komótki NK mają na swej powierzchni receptory czynnościowe, czyli jednostki rozpoznawcze, umożliwiające rozpoznawanie grupy antygenowej. Komórki NK mają jeden lub kilka typów jednostek rozpoznawczych o różnej swoistości, co determinuje spektrum komórek, na które może oddziaływać dana grupa komórek NK.

Komórki owalne znajdują się w międzyzrazikowych kanalikach żółciowych. Należą one do komórek macierzystych (stem cells). Mogą sę różnicować w hepatocyty, jak też w pozostałe typy komórek występujących w wątrobie. Komórki owalne wpływają na zdolności regeneracyjne wątroby

Wątroba jest pokryta od zewnątrz torebką zbudowaną z tkanki łącznej włóknistej. Torebka ta wnika do wnętrza wątroby we wnęce wątroby i dziel

miąższ wątroby na zraziki o średnicy 0,7-2 mm i wysokości 2 mm Zraziki mają kształt wielobocznej ściętej piramidy i stanowią jednostki anatomiczne wątroby. Zrazik wątrobowy jest utworzony przez hepatocyty układające iię w blaszki, które w preparatach mikroskopowych mają wygląd pasm komórkowych , zwanych beleczkami wątrobowymi Na obwodzie zrazików znakuje się tkanka łączna, oddzielająca zraziki od siebie, oraz przestrzenie bramno--żółciowe z triadami wątrobowymi, utworzonymi przez trzy elementy: tętnicę i żyłę międzyzrazikową oraz międzyzrazikowy przewód żółciowy Naczynia międzyzrazikowe przechodzą następnie w sieć zatokowych naczyń wtoso-watych, przebiegających między beleczkami wątrobowymi utworzonym przez hepatocyty. Około 70% krwi płynącej przez naczynia zatokowe zrazików jest dostarczane przez żyły międzyzrazikowe, będące rozgałęzi arr: żyły wrotnej, pozostałe 30% krwi dopływa tętnicami międzyzrazlcowym, tę. dącymi odgałęzieniami tętnicy wątrobowej, Ściana naczyń zatokowych ynt wyścielona przez komórki śródbłonka naczyniowego, między którymi znajdują się liczne fenestracje, umożliwiające przechodzenie dużych cząsteczek (w tym białek) z krwi do hepatocytów i z hepatocytów do krwi Środek zrazie wyznacza żyła centralna, zbierająca krew z zatok wątrobowych Żyły centralne z poszczególnych zrazików przechodzą następnie w żyły podzraziowe, te natomiast łączą się w żyły wątrobowe, uchodzące do żyły próżnej dolnej Między śródbłonkiem naczyń zatokowych wątroby a powierzchnią hepatocytów znajduje się przestrzeń okołozatokowa (Dissego)

Hepatocyty, stykając się ze sobą błonami komórkowymi, wytwarzają w części centralnej rynienkowate zagłębienie, będące początkiem kanalika żółciowego. Ta powierzchnia hepatocytów jest nazywana biegunem żółciowym. Część błony komórkowej hepatocyta skierowana do naczynia zatokowego nosi nazwę bieguna naczyniowego lub odżywczego, natomiast pozostałe obszary styku hepatocytów między sobą noszą nazwę biegunów kontaktowych lub biegunów wymiany. Błona komorkowa hepatocytów w obrębie bieguna żółciowego i naczyniowego jest znacznie pofałdowana; na jej powierzchni występują mikrokosmki, co powoduje, że całkowita powierzchnia biegunów żółciowych wynosi około 37 m². Łączna powierzchnia biegunów naczyniowych wszystkich hepatocytów wynosi około 430 m², a powierzchnia biegunów kontaktowych około 170 m².

Kanaliki żółciowe nie mają własnej ściany; są utworzone przez zagłębienia błon komórkowych sąsiadujących hepatocytów. Żółć w kanalikach żółciowych płynie na obwód zrazika, gdzie kanaliki żółciowe przechodzą w prze-wodziki żółciowe, będące strukturami o własnej ścianie. Kierunek przepływu żółci w kanalikach żółciowych jest przeciwny do przepływu kiwi w naczyniach włosowatych zatokowych. Ten mechanizm przepływu przeowprądo-wego powoduje zmniejszenie nakładu energetycznego związanego z wydzielaniem składników żółci przez hepatocyty Przewodziki żółciowe