DSC00348 (9)

20.

Diagnostyka chorób wątroby i dróg żółciowych

20.1.

Budowa i funkcja

Wątroba jest narządem zbudowanym głównie z komórek miąższowych^, tocytów), spełniającym podstawowe funkcje metaboliczne, wydzielnicze i de^ ksykacyjne. Realizację tych funkcji umożliwia m.in. potencjał metabolicj,, oraz polarna budowa hepatocytu (ryc. 20.1).

Powierzchnie sinusoidalne stykają się z krwią dostarczaną przez żyij wrotną, zawierającą większość składników pokarmowych wchłaniających się w przewodzie pokarmowym oraz z dobrze utlenowaną krwią tętnicy my. robowej. Po posiłkach do hepatocytu wchłaniają się: glukoza, aminokwasy, wolne kwasy tłuszczowe, wykorzystywane w przemianach wewnątrzkomórkowych lub magazynowane, np. w postaci glikogenu. W okresach międzyposj. kowych rozkład glikogenu, biosynteza endogennych triglicerydów i kwasów tłuszczowych stanowi źródło substancji odżywczych wydzielanych do kuj i dostarczanych do tkanek. Powierzchnia wydzielnicza hepatocytu i utworzone w niej pierwotne kanaliki żółciowe umożliwiają wydzielanie żółci i zawartych w niej substancji, uczestniczących w procesie trawienia lub wydalanych przez przewód pokarmowy.

20.1.1.

Funkcje metaboliczne wątroby

Wątroba jest miejscem wszystkich ważniejszych przemian ustrojowych. W hepatocytach zachodzą wielokierunkowe przemiany węglowodanów, obejmujące: glikolizę, cykl pentozowy, gjikogenezę, glikogenolizę oraz przemiany jednych sacharydów w inne. Utylizacja takich substratów, jak glicerol, mleczan i aminokwasy gtikogenne umożliwia glukoneogenezę. W wątrobie syntetyzowana jest większość białek osocza (z wyjątkiem immunoglobulin) oraz następuje przemiana aminokwasów, łącznie z biosyntezą ok. 90% mocznika.

A

ijt.au-

Schematyczna budowa komórek wątrobowych. C - kanalik żółciowy, D - przestrzeń okółózato-to»a, E - komórki śródblonka, G - aparat Golgiego, GĘR - siateczka endoplazmatyczna gjadka, K - komórki Kuppfera, L - komórki tłuszczowe (lipocyty), Ly - lizosomy, M - mito-ckondrium, MT - mikrotubule, P - peroksysomy, R - rybosomy, RE - siateczka endoplaz-uatjczna szorstka.

Oprócz białek onkotycznie czynnych (albumina) i białek transportowych syntetyzowane są białka regulacyjne, takie jak enzymy sekrecyjne i większość czynników krzepnięcia krwi. Hepatocyty uczestniczą w przemianie kwasów tłuszczowych metabolizowanych w procesie p-oksydacji i cyklu kwasów trikarboksy-lowych. Jednocześnie w wątrobie może zachodzić resynteza endogennych kwasów tłuszczowych, triglicerydów, fosfolipidów i cholesterolu, powstawanie lipo-protein VLDL i HDL, a katabolizm LDL i lipoprotein resztkowych. Wszystko r to sprawia, że wątroba jest narządem niezbędnym do utrzymywania homeostazy metabolicznej całego organizmu, zapewnia dostarczanie substratów energetycznych, uczestniczy w regulacji gospodarki białkowej, azotowej i wodnej.

20.1.2.

Funkcje wydzielnicze i detoksykacyjne

' Wątroba ma podstawowe znaczenie w przemianie i usuwaniu z organizmu | endogennych i egzogennych substancji zbędnych lub toksycznych. Przykładem tych pierwszych może być deaminacja aminokwasów i biosynteza mocznika,

301