71568 Pok tafil1551

przechodzą w przewody międzyzrazikowe, wchodzące w skład triad wątrobowych. Następnie międzyzrazikowe przewody żółciowe łączą się w przewody segmentowe i płatowe, a te we dwa przewody wątrobowe. Przewody wątrobowe łączą się we wnęce wątroby w jeden przewód wątrobowy wspólny. Pizewód wątrobowy wspólny, po połączeniu z przewodem pęcherzykowym, tworzy przewód żółciowy wspólny. Przewód ten w końcowym odcinku ulega rozszerzeniu, tworząc bańkę wątrobowo-trzustkową, która zwężonym ujściem na szczycie brodawki dwunastniczej większej (brodawka Vatera) otwiera się do dwunastnicy, W większości przypadków (70%) przewód żółciowy wspólny uchodzi do dwunastnicy wspólnie z przewodem trzustkowym większym, rzadziej (30%) w obrębie brodawki dwunastniczej większej są obserwowane dwa oddzielne ujścia - jedno dla przewodu żółciowego wspólnego, drugie dla przewodu trzustkowego większego. Dwunastnicze ujście przewodu żółciowego wspólnego jest zamknięte przez zwieracz bańki wątrobowo-trzustkowej (zwieracz Oddiego). Podlega on regulacji nerwowej i hormonalnej, co zostanie opisane w części dotyczące regulacji wydzielania żółci.

Pęcherzyk żółciowy jest tworem o gruszkowatym kształcie i pojemności 30-90 ml. Wyróżnia się w nim dno, trzon, lejek i szyjkę przechodzącą w przewód trzustkowy. Ściana pęcherzyka jest zbudowana - patrząc od zewnątrz - z błony surowiczej, włóknistej, mięśniowej i śluzowej. Błona śluzowa pęcherzyka wytwarza liczne fałdy. Zbudowana jest z komórek nabłonka walcowatego. Ich błony komórkowe zwrócone do światła pęcherzyka mają liczne mikrokosmki, co zwiększa ich powierzchnię i ułatwia zwrotne wchłanianie wody i elektrolitów. W lejku i szyjce występują dość liczne komórki kubkowe, wytwarzające śluz.

Rola fizjologiczna wątroby

Do najważniejszych funkcji wątroby należą:

-    wytwarzanie żółci;

-    przemiany metaboliczne podstawowych składników odżywczych węglowodanów, tłuszczów i białek;

-    wytwarzanie białek osocza;

-    detoksykacja przez dezaktywację czynników toksycznych, jak też ich usuwanie z organizmu przez wydzielanie do żółci;

-    degradacja i dezaktywacja hormonów;

-    synteza prohormonów i czynników hormonalnych;

-    magazynowanie witamin i substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

9 Wytwarzanie żółci. Żółć jest płynem izotonicznym w stosunku do osocza. Głównym składnikiem żółci jest woda. Stanowi ona 97% żółci wątrobowej i 89% żółci pęcherzykowej. Składniki stałe stanowią (w zależności od rodzaju żółci) 3-11%. Wśród składników stałych na sole kwasów przypada 67%, fosfolipidy 22%, białka 4%, cholesterol 4%, tłuszcze i kwasy tłuszczowe 3% i bilirubinę 0,3% (ryc. 11.7.18).

Żółć pierwotnie jest wytwarzana przez hepatocyty i wydzielana do kanalików żółciowych, jest to tak zwana frakcja kanalikowa żółci wątrobowej Frakcja ta jest bogata w sole żółciowe, cholesterol, fosfolipidy i barwniki żółciowe. W przewodzikach i przewodach żółciowych żółć jest wzbogacana przez frakcję przewodową żółci wątrobowej. Frakcja przewodowa jest bogata w sód, chlorki i wodorowęglany. Następnie obie frakqe żółci wątrobowej mogą być wydzielane bezpośrednio do dwunastnicy (po przyjęciu pokarmu) lub też są magazynowane w pęcherzyku żółciowym, gdzie dochodzi do zagęszczania żółci w wyniku wchłaniania wody. W pęcherzyku żółciowym dochodzi też do wchłaniania jonów, głównie anionów: HCO; i Cl*. Kationy Na' i K* podlegają wchłanianiu, lecz w mniejszym stopniu niż woda. W pęcherzyku żółć może ulegać nawet 20-krotnemu zagęszczeniu. Dochodzi w nim do zwiększenia stężenia soli kwasów żółciowych, cholesterolu i fosfolipidów, a także jonów Na* i K*. zmniejsza się natomiast stężenie HC0₃* i Cl* Skład jonowy zależy od objętości żółci wydzielanej do dwunastnicy. W przypadku małej objętości żółć pochodzi głównie z pęcherzyka, a zwiększenie objętości wydzielanej żółci powoduje, że ma ona coraz bardziej charakter wątrobowy (ryc. 11.7.19).

Bilirubina

(0,3%)

RYCINA 11.7.18. Procentowa zawartość składników stałych źóta