Pok tafil1554

1010

Oprócz kwasów żółciowych na wytwarzanie żółci wpływają czynniki ta. monalne, nerwowe i wielkość wątrobowego przepływu krwi. Hormony z rodziny sekretynowej (sekretyna, glukagon, VIP) zwiększają objętość frakcji przewodowej żółci wątrobowej. Powoduje to zwiększenie objętości źóło i stężenia zawartych w niej HCOj i Ch z jednoczesnym zmniejszeniem stężenia kwasów żółciowych. Wytwarzanie żółci jest też pobudzane przez CCK, gastiynę i histaminę, lecz wpływ tych hormonów jest słabszy od hormonó* z rodziny sekretynowej.

Pobudzający wpływ na wytwarzanie żółci ma też aktywność przywspćł-czulnego układu nerwowego (nerwów błędnych), natomiast pobudzenie współczulnego układu nerwowego powoduje zahamowanie wytwarzania żółci. Zjawiska te, przynajmniej w części, wydają się wynikiem zmian wątrobowego przepływu krwi. Zmniejszenie wątrobowego przepływu krwi powoduje zmniejszenie wytwarzania żółci, a zwiększenie tego przepływu powoduje niewielkie zwiększenie wytwarzania żółci.

Żółć jest wytwarzana przez wątrobę w sposób ciągły, natomiast wydzielanie do dwunastnicy zachodzi okresowo. Żółć niewydzielana bezpośredni) do dwunastnicy, napotykając opór zwieracza bańki wątrobowo-trzustkrwej (Oddiego), gromadzi się w pęcherzyku żółciowym, gdzie podlega zagęszczaniu. W okresie międzytrawiennym niewielkie ilości żółci są wydzielane do dwunastnicy podczas fazy III MMC w żołądku i dwunastnicy. Podstawowym bodźcem dla wydzielania żółci z pęcherzyka żółciowego do dwunastnicyjesl przyjęcie pokarmu. Pod wpływem kwasów tłuszczowych, peptydów i aminokwasów oraz zakwaszenia błony śluzowej dwunastnicy dochodzi do uwalniania CCK z komórek I dwunastnicy i pobudzenia nerwów błędnych CCK i nerwy błędne powodują rozluźnienie zwieracza bańki wątrobowo-trzustko-wej oraz toniczny skurcz mięśni pęcherzyka żółciowego, a to powoduje prze pływ żółci do dwunastnicy. Podobny, lecz słabszy skutek wywołuje gastryna Do hormonów powodujących skurcz pęcherzyka zaliczana jest też motylina lecz fizjologiczne znaczenie tego zjawiska jest niejasne. Hormonami zmniejszającymi napięcie mięśni pęcherzyka są: VIP, PP i somatostatyna. Ponadto rozkurcz pęcherzyka jest też skutkiem lokalnego działania tlenku azotu (NO) Mechanizmy te umożliwiają rozkurcz pęcherzyka w czasie gromadzenia w nim żółci.

Przemiany metaboliczne w wątrobie. Wątroba odgrywa ważną rolę w pizemianach metabolicznych podstawowych substratów energetycznych i budulcowych organizmu, biorąc udział w metabolizmie węglowodanów

tłuszczów i białek.

Przemiany węglowodanów w wątrobie polegają między inny

mi na:

Fał

1011

glikogenogenezie, czyli magazynowaniu w wątrobie glukozy w formie

glikogenu;

_ glikogenolizie, czyli rozkładzie glikogenu z uwalnianiem glukozy do krwi;

_ przekształceniu wchłoniętej w przewodzie pokarmowym fruktozy i ga-laktozy w glukozę;

-    glukoneogenezie, czyli tworzeniu glukozy z aminokwasów, kwasu mlekowego i kwasu pirogronowego;

_ zamianie nadmiaru glukozy w wątrobie na kwasy tłuszczowe, które następnie w tkance tłuszczowej służą do syntezy tłuszczów;

_ wykorzystywaniu węglowodanów do produkcji energii w procesie glikolizy.

przemiany tłuszczów w wątrobie obejmują

-    tworzenie kwasów tłuszczowych z węglowodanów i aminokwasów;

-    syntezę triglicerydów z wolnych kwasów tłuszczowych i glicerolu;

-    syntezę fosfolipidów i cholesterolu oraz estrów cholesterolu;

-    syntezę lipoprotein (VDLD i HDL);

-    rozkład kwasów tłuszczowych w procesie p-oksydacji z wytworzeniem acetylo-CoA, który następnie podlega sprzęganiu do związków ketonowych: kwasu acetylooctowego, kwasu p-hydroksymasłowego i acetonu.

Przemiany białek w wątrobie obejmują.

-    syntezę prawie wszystkich klas białek osocza (poza immunoglobuli-nami); w wątrobie powstają m.in. albumina, białka krzepnięcia i białka transportowe;

-    rozkład białek i peptydów (w tym hormonów) do wolnych aminokwasów;

-    zamianę aminokwasów w procesach dezaminacji lub transaminacji w a-ketokwasy, które następnie mogą służyć do syntezy glukozy lub kwasów tłuszczowych, lub też przez przemianę w acetylo-CoA włączane są w cykl Krebsa i służą do wytwarzania energii;

-    syntezę aminokwasów endogennych.

Właściwości detoksykacyjne wątroby. Wątroba pełni w organizmie funkcję odtruwającą dzięki zdolności przekształcania substancji toksycznych w procesach: oksydacji lub redukcji, hydrolizy, metylacji, acetylacji lub sprzęgania (m.in. z glicyną, tauryną, kwasem glukuronowym lub siarkowym) Przemiany te prowadzą najczęściej do zmniejszenia zjadliwości i zwiększenia rozpuszczalności toksyn w wodzie, co ułatwia ich usunięcie z organizmu Po przemianach toksyny mogą być następnie eliminowane przez ich wydzielanie do żółci, a z nią do przewodu pokarmowego, skąd są wydalane z ka-