IS
Poboczna liczba kwantowa I przyjmuje wartości od / = 0 do / = n -1. Okre-la ona dokładniej poziom energii oraz charakteryzuje kształt orbitali atomowych. Liczbom kwantowym / przypisuje się kolejno podpowłoki elektronowe i symbole: .v, />, d,f Maksymalna chłonność elektronów tych podpowłok wynosi illa: v 2, p - 6, d 10,/- 14. Gdy chce się oznaczyć podpoziomy energetyczne, wówczas wprowadza się duże litery S, P, D, F, G, H, zwane termami.
Magnetyczna liczba kwantowa m określa stosunkowo niewielkie różnice energii elektronów o takich samych liczbach n i /. Różnice te ujawniają się w polu magnetycznym. Gdy nie ma zewnętrznego wpływu pola magnetycznego, wówczas orbitale elektronów o tych samych liczbach n i / nie różnią się energią. (>i hilalc takie nazywa się zdegenerowanymi lub zwyrodniałymi. Stany p są zde-generowane trzykrotnie, d pięciokrotnie,/-siedmiokrotnie. W zewnętrznym polu magnetycznym wektor orbitalnego momentu magnetycznego elektronu (M)) ustawia się tylko w określonych pozycjach (////), które podlegają regułom kwantowania. Liczba możliwych stanów mt = 21 + 1, tj. mi = -!,-{/- 1),... 0, / I, /. I iczba magnetyczna zależy więc od liczby kwantowej I. Pozwala ona na wyjaśnienie występowania subtelnych prążków widmowych w polu magnetycz-nym (zjawisko Zeemana).
Spinowa liczba kwantowa mx kwantuje rzut momentu spinowego na określo-
u\ kierunek w przestrzeni. Spin ma wartość s~ 1, a rzut spinu dwie wartości:
2
' 1 i 1 . Odpowiada to dwóm stanom elektronowym. Elektron jest elementarnym
2 2
magnesem. Zorientowanie się w przestrzeni dwóch spinów +i i -i znosi efekt
2 2
magnetyczny. Stan taki odpowiada parze elektronowej. Spin sumaryczny S wynosi tutaj 0, a stan taki nazywa się singletowym i dozwolonym. Jeśli spin sumaryczny wynosi S, to zwroty momentu spinowego przyjmują wartości A/, : 2<V + I. W atomie wieloelektronowym yyystępuje M,-krotna degeneracja spinowa, zwana multipletowością stanu elektronowego.
W stanie singletowym Mv = 2 0+1 =1. Stan ten jest charakterystyczny dla par elektronowych.
Jeśli w atomie występuje jeden niesparowany elektron, wówczas jego A/, 2 • — + 1 = 2. Jest to stan dubletowy. Jeśli występują dwa niesparowane
elektrony, to Mx = 2 • I + 1 = 3 i jest to stan trypletowy. Mogą być również stany wyższe: kwartetowy, kwintetowy, sekstetowy itd.
Poniżej przedstawiono schematycznie stany singletowy i trypletowy w układach dwuelektronowych; strzałki wskazują rzuty momentów spinowych na poziomach energetycznych.
-łf - |
♦ t |
—t— t |
-4+— |
0 |
0 |
1 | |
singletowy |
singletowy |
trypletowy |
niedozwolony |
a |
b |
c |
d |
a obydwa elektrony są w jednym orbitalu, spiny skierowane są przeciwnie, li obydwa elektrony o przeciwnie skierowanych spinach znajdują się w dwóch orbitali o różnej energii,
c obydwa elektrony znajdują się w dwóch orbitalach o spinach skierowanych rówi legie,
il obydwa elektrony są w jednym orbitalu o spinach równoległych.
1.4.2. Struktury elektronowe atomów w stanie podstawowym
Struktury atomów występujących w stanic podstawowym (najniższy po/u energii) wyprowadza się w porządku rosnącej liczby kwantowej ii i dla dane w porządku rosnących wartości liczby kwantowej /. Respektuje się pizy t\ui sadę 1’auliego i regułę llunda. Zasada Pauliego mówi, że:
W atomie nie mogą występować dwa elektrony, których wszystkie c/lei liczby kwantowe byłyby takie same, a więc takie same liczby //, /. //// ort takie same spinowe liczby kwantowe v.
Dwa elektrony mogą występować na jednym orbitalu (te same //, /, »ii) muszą się różnić spinowymi funkcjami falowymi ( ( ^ i >■ Reguła lim
informuje, że: .
li di występuje wiele wolnych orbitali /.degenerowanych (te same warloś ii i /), to elektrony zajmują możliwie na|więks/ą ich liczbę 1
Icklrony /ą|iiinją te orbitale mając identyczni spiny I li Idiom /ąjimiją w Manie podstawowym orbitale atomowe w porządku mąiuli waitośei ii i w obrębie ii losnącycli / Atom wodom II posiada ty I i lii lion | len /ąjinu|e oilulul U lego koitflgllim |ę > b i tumową /apiai|i |ltko 11'