r18

duchową. Fizycznie punkt równowagi znajduje się w punkcie ciężkości ciała, to jest w okolicach podbrzusza. Jeżeli więc najpierw rozluźnimy się cieleśnie, zaczynając od pasa bukowego, łatwiej nam przyjdzie rozluźnić się wewnętrznie i osiąść we własnym środku. W wielu szkołach medytacyjnych uczymy się przyjmowania pozycji, najbardziej znana to kwiat lotosu. W medytacji chodzi o trafienie do własnego wnętrza, skąd powracamy do zewnętrznego życia rozluźnieni, bardziej pewni siebie. Medytacja to droga w głąb naszego istnienia. Dzięki niepodzielnemu przeżywaniu „tu i teraz” -uwolnieniu się od myśli o przeszłości i przyszłości - możemy ponownie stworzyć, odbudować kontakt z naszyrn wnętrzem i napełnić się transcendentnie¹.

Wiele z proponowanych ćwiczeń ma charakter medytacyjny, gdyż odprężają. uspokajają i stwarzają przestrzeń dla wewnętrznego wyciszenia. Mogą w ten sposób pomóc w przygotowaniu do głębszych form medytacji i stanowią przeciwwagę dla duchowego zubożenia, charakterystycznego dla naszych czasów. Hubert Wisskirchen zalicza „medytacyjne elementy zajęć” do podstawowych elementów własnego modelu „nowej szkoły”; służą one osiągnięciu przez uczniów wewnętrznego skupienia, koncentracji i kreatywności: „Medytacja rozpoczyna się w momencie, gdy człowiek pozwala, aby cisza i koncentracja zaczęły na niego oddziaływać, zaczyna ich doznawać. Pedagodzy w »nowej szkole« uczą najpierw czerpania radości z siedzenia w ciszy. Pomagają uczniom wykorzystywać zmysły, patrzeć tam, gdzie pozornie nic nie ma, słuchać, gdy zdaje się, że panuje kompletna cisza”².

W założeniach dydaktycznych nazywa się to: „koncentracją kształcenia”, zadaniem szkoły jest „stymulowanie odpowiedniego do wieku pogłębiania świata przeżyć wewnętrznych pozostających w związku ze światem zewnętrznym... Wychowanie w szkole powinno zwalczać każdy objaw powierzchowności, odpowiednio wprowadzać uczniów w świat wartości i pomagać im w odnajdywaniu własnego systemu wartości, w poszukiwaniu własnego miejsca w życiu”³. Nie możemy oczekiwać od szkoły, że uczniowie już w trakcie nauki odnajdą swoje miejsce w świecie, bo jest to zadanie na całe życie. Jednakże stosując metody medytacyjne w nauczaniu, możemy pobudzić pogłębianie świata wewnętrznego dzieci. Na przykład na zajęciach z biologii można pozwolić na medytacyjną kontemplację kwitnienia, narysowanie wrażeń. W ten sposób uczniowie mogą odnaleźć głębsze porozumienie z przyrodą, niż wypełniając wcześniej przygotowane arkusze testowe.

Na lekcjach geografii można pokazać slajdy pry.cist awiajtjcc różne km |ohrazy; uczniowie mogą zapoznawać się z nimi w li»nnie medytacyjnej, przy czym odpowiednio dobrana muzyka płynąca v t |c znacznie pogłębi elekt. W czasie lekcji języka obcego można spróbować opracować leksi i zytunki w sposób medytacyjny. np. polecając uczniom po chwili zasiano Wlenia odczytać zdanie, które zrobiło na nich największe wrażenie ( wi czenie „Mój kamień”, omówione na stronic 91, ilustruje sposób tncilyln « yjnej kontemplacji przedmiotu.

Spróbujmy sami kontemplować zdjęcie przedstawiające odprężone, spo kojnie śpiące mafe dziecko.

Rozluźnić się, odprężyć, rozluźnić mięśnie.

Powtarzać w myśli „hasto relaksujące”.

Pozostać tak przez kilka chwil, niech zdjęcie zacznie na nas odil. ial\

wad.

()hrazy wewnętrzne

W kolejnych ćwiczeniach odwołujemy się coraz częściej ilo ohni/ów z wyobraźni i fantazji. Wyćwiczenie u siebie umiejętności myślenia uhm z.ami oznacza możliwość wzrostu naszych zdolności uczenia się Ma|i|< za cel całościowe wychowanie, najpierw należy nauczyć się wywolyw ni przyjemne obrazy w wyobraźni (np. wyobraź sobie, że znajdujesz się m łące, jesteś całkowicie odprężony). Obrazy te wywierają wpływ na li zyczny i duchowy rozwój uczniów. Frauke Teegen tak mówi o lvi> związku: „Kiedy ludzie odkryją, w jakim stopniu ich obrazowe om również uczuciowe i myślowe - wyobrażenia wpływają na zmianę ogól nego samopoczucia, stanie się dla nich jasne, że siła ich wyobraźni m ogromne znaczenie. Jeśli uświadomimy sobie siłę tkwiącą w naszych cv \ obrażeniach (np. stosując ćwiczenia medytacyjne) i zauważymy, t w każdej chwili towarzyszą jjam wewnętrzne obrazy, bądź pojawiają' się spontanicznie, bądź wywoływane przez nas samych, okaże się, że ino żerny wybierać pomiędzy różnymi wyobrażeniami, odrzucać negatywu (destrukcyjne, odbierające nadzieję, wywołujące strach, budzące poe/U

1

Por. Druckheim. 1976, 1981: bardziej wyczerpująco nu ten temat: Pelzold/Brown.