repetytorium (4)

Skala mapy

2.2. Skala mapy

Skala mapy odeślą stopień zmniejszenia odległości przedstawionej na mapie w stosunku do od-: :    e ad'egłości w terenie. Wyróżniamy skale: liczbową, mianowaną, liniową, połową.

Skala liniowa

Skala liczbowa

2 0	2 _L	4 _L	6 1	8 km 1

Skalo liczbowa jest przedstawiona w postaci .'c-cc np.: 1 : 100 000, rzadziej 1/100 000 cr.-r eden do stu tysięcy). W liczniku i mia-<j tej skali występują takie same jednost-«: Zoois ten oznacza, że odległość na mapie r—e szono 100 000 razy w porównaniu nr zcegtości rzeczywistych, czyli 1 mm (1 cm) tc ^— ca e odpowiada 100 000 mm (cm) w te-

Skala mianowana

S*o*c mianowana określa odległość w tere-n*« c-o-e odpowiada podstawowa jednostka Ajoosc na mapie, np. 1 cm - 2000 m lC ' cm - 2 km (czytaj: 1 cm na mapie odpo--•coo 2000 m, czyli 2 km w terenie).

• :::::r zamiany skali liczbowej na miano-■orc

1 : 200 000

cm — 200 000 cm (wprowadzamy takie Kamę ecnostki przy obu liczbach)

1 cm - 2000 m 1 cm - 2 km

śzę czbową zamieniamy na mianowaną, aac-c ąc określoną liczbę zer. Jeżeli zapis za-■■en amy na metry, z prawej strony odcinamy c» z zera. ieżeli na kilometry - pięć zer.

Skala liniowa (podziałka) przedstawia skalę w postaci graficznej. Ma postać prostego odcinka z zaznaczonymi jednostkami miary liniowej. Pierwsza jednostka dodatkowo podzielona jest na mniejsze, równe części w celu dokonania dokładniejszego odczytu.

Przedstawiona skala liAiowa odpowiada skali liczbowej 1: 200 000. Odległość odczytujemy z rozstawień nóżek cyrkla przeniesionych z mapy (w tym przypadku-wynosi 4,4 km).

Odcinki nie muszą być opisane co 1 km. Zależą od skali mapy. Ważne jest, aby odległości 2, 4, 6, 8 podane były w pełnych km.

Skala połowa

Skala połowa to stosunek pola powierzchni figury na mapie do pola odpowiadającej jej figury w terenie.

Sposób otrzymania skali polowej:

-    skalę liczbową zamieniamy na mianowaną,

-    skalę mianowaną podnosimy do kwadratu: (1 cm - 2 km)² to 1 cm² - 4 km². Zatem 1 cm² na mapie odpowiada 4 km² w terenie.

PRZYKŁAD

Zadanie 1

*-r — zc e w skali 1 : 1 000 000 długość od-z~-z AB wynosi 2 cm. Ile wynosi długość tego aoc-<a w terenie?

Ocsoow>edź:

Zr—eoiamy skalę liczbową na mianowaną: ' c- - 1000 000 cm 1 cm - 10 000 m 1 c— -10 km

2. Ofc czarny odległość w tej skali: jeżeli 1 cm - ‘ 3 km, to 2 cm = 210 km = 20 km.

« długość odcinka AB w terenie wyno-s 20 km.

Zadanie 2

Na mapie w skali 1 : 200 000 powierzchnia jeziora wynosi 4 cm², Oblicz jego rzeczywistą powierzchnię.

Odpowiedź:

1.    Zamieniamy skalę liczbową na mianowaną:

1 : 200 000

1 cm - 200 000 cm 1 cm - 2 km

2.    Zamieniamy skalę mianowaną na skalę połową:

(1 cm - 2 km)² 1 cm²- 4 km²

3.    Obliczamy powierzchnię: jeżeli w podanej skali 1 cm² - 4 km²,

to 4 cm² = 4-4 km² = 1 6 km².

Wynik: powierzchnia jeziora w rzeczywistości wynosi 1 6 km².

O