Scan0019 (33)

oceniał ich działania... Dobre wyniki zapewnia uzupełnianie kontroli ze strony wykładowcy przez samokontrolę, systematyczną ocenę posiadanej wiedzy przez samego słuchacza” A

Należy podkreślić, że omawiana zasada pedagogiczna, wyrażając postulat aktywizacji studentów w procesie nauczania i uczenia się, odnosi się do wszystkich elementów „ działalności dydaktyczno-wychowawczej w szkole wyższej. Wynika ona z celów kształcenia oraz łączy się bezpośrednio z treściami, formami, metodami i środkami nauczania — uczenia się, a także z poszczególnymi sytuacjami dydaktycznymi stwarzanymi w działalności kształceniowo-wyehowawczej w szkolnictwie wyższym (rys. 1).

1. DYDAKTYCZNO-PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY AKTYWIZACJI STUDENTÓW

Aktywność studentów w procesie nauczania i uczenia się, stanowiąc warunek konieczny efektywności kształcenia, należy do zasadniczych założeń współczesnej dydaktyki.' Takie postawienie sprawy jest całkowicie uzasadnione, ponieważ bez świadomej aktywności studentów nie można oczekiwać pożądanych rezultatów dydaktyczno-wychowawczych. Aktywna postawa studentów w procesie kształcenia nie zmniejsza kierowniczej roli kadry naukowo-dydaktycznej. Przeciwnie, kadra ta rnoże skutecznie kierować uczeniem się studentów tylko wtedy, gdy jej oddziaływania dydaktyczne zapewnią świadomy, aktywny i samodzielny udział studiujących w opanowywaniu stosownych

* Psychologia i pedagogika w wyższej szkole wojskowej (red. W.. Szeląg), Warszawa 1&7S, s. 233.

treści kształcenia. Nauczyciel akademicki, który tłumi wszelkie odruchy inicjatywy i samodzielności wśród studentów, nie 'przyczynia się do realizacji głównych celów działalności dydaktycznej, tj. do wszechstronnego rozwoju osobowości studiującej młodzieży.

Aktywizacji występującej w procesie dydaktycznym nie należy jednak ograniczać jedynie do samych studentów. „Ten kto naucza musi być aktywny, gdyż organizuje proces dydaktyczny i reguluje przebieg tego procesu. Jednak może on przecież być nie przekonany o słuszności wprowadzenia do programu nauczania tych Lub innych partii wiedzy czy przedmiotów nauczania. • Pełni wtedy swą funkcję, nie widząc wynikających z tego korzyści dla odbiorcy i społeczeństwa” ^{1 2}. Od każdego nauczyciela akademickiego wymaga się więc świadomego i aktywnego zaangażowania w pracę dydaktyczno-wychowawczą.

Mówiąc o aktywizacji studentów mamy zazwyczaj na myśli ogół poczynań nauczycieli akademickich, zapewniających słuchaczom odgrywanie czynnej-roli w realizacji celów kształcenia. Aktywizować studentów w procesie dydaktycznym to znaczy podnosić jakość i stopień intensywności ich pracy za pomocą różnych bodźców intelektualnych i emocjonalnych. Tak więc aktywizacja dydaktyczna oznacza wywoływanie u studentów pozytywnych motywów uczenia się, intensyfikację ich wysiłku intelektualnego, większe tempo pracy w opanowywaniu treści kształcenia, inicjatywę własną oraz samodzielność w myśleniu i działaniu. Sformułowana w ten sposób definicja zawiera następujące charakterystyczne przejawy aktywizacji studentów: aktywność, inicjatywę i samodzielność.

33

1

T. Nowacki: Podstcnoy dydaktyki zawodowej, Warszawa 1977, s. 57.

2

S. Hydzik