Scan0090 (10)

szkole wyższej, spełniają jednocześnie ważną funkcję dydaktyczno-wychowawczą w usamodzielnianiu studentów w procesie nauczania — uczenia się. Nie powinny one jednak naruszać właściwych proporcji czasowych, gdyż trwając zbyt długo (i zyskując miano długotrwałych) mają tendencje do przekształcania się w sytuacje dezorganizacyjne.

2. Sytuacje recepcyjne występują najczęściej na zajęciach prowadzonych za pomocą metod podających. Dzięki pozytywnym czynnościom dydaktyczno-wychowawczym nauczycieli akademickich i samych studentów w czasie ich trwania ci ostatni mają możność opanowywania określonych wiadomości. Sytuacje te mogą wpływać również na aktywizowanie procesów myślowych, pamięci i uwagi studentów.

3., Sytuacje zadaniowe spotykamy przeważnie na zajęciach prowadzonych za pomocą metod poszukujących. Sprzyjają one ugruntowaniu opanowanej wiedzy, rozwijaniu umiejętności umysłowych i praktycznych oraz doskonaleniu sprawności i nawyków niezbędnych absolwentom szkoły wyższej. Ponadto sytuacje zadaniowe rozwijają zdolności poznawcze studentów (myślenie, obserwację, wyobraźnię, pamięć i uwagę) oraz ich zainteresowania wybranym zawodem. Bezpośredni zaś udział słuchaczy w procesie rozwiązywania zadań dydaktycznych przyczynia się do rozwoju ich aktywności i inicjatywy.

4.    Bez sytuacji recepcyjnych i zadaniowych nie byłoby możliwe stwarzanie sytuacji problemowych, które należą do najbardziej wartościowych sytuacji dydaktycznych w zakresie rozwijania samodzielności studentów w myśleniu i działaniu.

5.    W procesie dydaktycznym w szkolnictwie wyższym nie powinny występować sytuacjb dezorganizacyjne, które nie mają żadnych wartości pedagogicznych. Ich

stwarzanie jest tylko 'Stratą cennego czasu dydaktycznego, przeznaczonego na realizację zadań kształcenio-wo-wychowawczych.    -

Kończąc te rozważania należy podkreślić, że myślą przewodnią pracy była podstawowa teza zakładająca, iż aktywizacja studentów podlega stopniowaniu. Oczywiście głównym celem nowoczesnej dydaktyki jest rozwijanie pełnej, wszechstronnej,, twórczej samodzielności studentów w procesie kształcenia. W praktyce pedagogicznej powstają jednak dość często takie sytuacje dydaktyczne, w których istnieją duże możliwości kształtowania różnych przejawów aktywności studentów. Nie należy zatem rezygnować z żadnej okazji zbliżającej nas do osiągnięcia celu głównego, ,tj. do ukształtowania pełnej samodzielności studentów w myśleniu i działaniu.

• LITERATURA

Aristowa L. P.-.Aktiwnost’ uczenija szkolnika, „Proswieszcze-nije”, Moskwa 1968.

Bartecki J.: Aktywizacja procesu nauczania poprzez zespoły uczniowskie, PWN, Warszawa 1964.

Bartecki J., Chabior E.: O nową organizacją procesu nauczania, NK, Warszawa 1962.

Baścik S.: Uaktywnienie metod nauczania, „Zeszyty Naukowe UJ” 1966.

Bogusz J.: Dydaktyka wojskowa, MON, Warszawa 1983.

Bogusz J., Karwat T.: Poradnik dydaktyczny oficera, MON, Warszawa 19-73.

Bogusz J.: Metody aktywizujące studentów w procesie dydaktycznym szkoły wyższej, PWN, Warszawa 11978.

Bogusz J., Parzyszek A., Karwat T.: Wybrane zagadnienia dydaktyki wyższych szkól wojskowych, WAP, Warszawa 1973.

175