PwTiR047

92 Rozdział 4

we oprócz funkcji dydaktyczno-wychowawczych również m.in. funkcji rckre-acyno-zdrowotnych, realizowanych na rzecz uczniów i wychowanków w ramach różnych form krajoznawstwa i turystyki. Placówki te. zwane dalej szkołami, są szczególnymi organizatorami takich form działalności i mogą w tym zakresie działać samodzielnie lub współdziałać ze stowarzyszeniami i innymi podmiotami, których przedmiotem działania jest krajoznawstwo i turystyka, jak np. PTTK, ZHP i inne organizacje harcerskie.

Realizowane przez szkoły formy krajoznawstwa i turystyki sprowadzają się do następujących rodzajów:

•    wycieczki przedmiotowe (w celu uzupełnienia obowiązującego programu nauczania);

•    wycieczki krajoznawczo-turystyczne, niewymagające od uczestników przygotowania kondycyjnego i specjalistycznych umiejętności;

•    imprezy krajoznawczo-turystyczne, mające stacjonarny charakter, jak np. biwaki, turnieje, konkursy;

•    imprezy turystyki kwalifikowanej i obozy wędrowne, w których udział wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych. w tym posługiwania się specjalistycznym sprzętem;

•    imprezy wyjazdowe, realizujące program nauczania, jak tzw. zielone szkoły, szkoły zimowe, czy szkoły ekologiczne.

Wymienione rodzaje wycieczek i imprez mogą być organizowane w ramach zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych lub pozaszkolnych, przy czym mogą to być także wycieczki i imprezy zagraniczne. Mają one na celu różne funkcje poznawcze. wychowawcze, wypoczynkowe i zdrowotne, w tym m.in. zmierzają do podnoszenia sprawności dzieci i młodzieży szkolnej, upowszechniania form aktywnego wypoczynku i umiejętności korzystania z zasobów przyrody oraz poznawania zasad bezpiecznego zachowania się w różnych sytuacjach. Organizacja i program takich wycieczek i imprez powinny być dostosowane do wieku, zainteresowań i potrzeb uczniów oraz ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stopnia przygotowania i umiejętności specjalistycznych.

Powołane rozporządzenie MENiS 2001 r. wymaga, aby obozy wędrowne dla młodzieży szkolnej były organizowane po trasach przygotowanych przez podmioty działające w zakresie turystyki kwalifikowanej. Należy to rozumieć jako konieczność korzystania w tym zakresie z usług profesjonalistów⁷: przedsiębiorców działających w charakterze organizatorów turystyki lub organizatorów rekreacji, bądź podmiotów prowadzących tego rodzaju działalność non profit. Przy organizacji wycieczek i imprez dla dzieci i młodzieży szkolnej zalecane jest korzystanie z istniejącej bazy szkolnych schronisk młodzieżowych. W razie zaś wycieczek i imprez zagranicznych konieczne jest uzyskanie zgody dyrektora szkoły po zawiadomieniu organu prowadzącego oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Generalnie jest również wymagana zgoda przedstawicie-

li ustawowych uczniów niepełnoletnich na ich udział w wycieczkach i imprezach. co nie odnosi się tylko do wycieczek przedmiotowych odbywających się w ramach zajęć lekcyjnych.

Zgodnie z omawianym rozporządzeniem z 2001 r. program wycieczki lub imprezy organizowanej przez szkołę, lista uczestników, liczba opiekunów oraz kto ma być kierownikiem powinna zawierać karta wycieczki lub imprezy, wymagająca zatwierdzenia przez dyrektora szkoły. Wzór takiej karty zawiera załącznik do omawianego aktu wykonawczego. To właśnie dyrektor szkoły wyznacza kierownika wycieczki lub imprezy spośród pracowników pedagogicznych danej szkoły mających kwalifikacje odpowiednie do realizacji określonych form krajoznawstwa i turystyki. Ponadto warto dodać, że wskazany akt wymaga ubezpieczenia uczestników wycieczek i imprez od następstw nieszczęśliwych wypadków, a w odniesieniu do wycieczek i imprez zagranicznych - dodatkowo ubezpieczenia kosztów leczenia.

Omówiona powyżej działalność szkoły w zakresie krajoznawstwa i turystyki może być finansowana z różnych środków pozabudżetowych. Odnosi się to także do pokrywania kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia kierowników i opiekunów wycieczek i imprez. Tego rodzaju środki pochodzą w szczególności z:

•    opłat wnoszonych przez uczniów biorących udział w wycieczce lub imprezie;

•    działalności samorządu uczniowskiego i organizacji młodzieżowych działających na terenie szkoły;

•    dochodów wypracowanych przez uczniów;

•    kwot przekazanych przez radę rodziców lub radę szkoły, bądź stanowiących

darowiznę dokonaną przez osoby fizyczne lub prawne.

4.4. Kwalifikacje zawodowe wymagane w dziedzinie rekreacji

Ustawa o kulturze fizycznej z 1996 r. ustala, że zorganizowane zajęcia w zakresie rekreacji ruchowej mogą prowadzić osoby posiadające kwalifikacje zawodowe nauczyciela wychowania fizycznego lub uprawnienia w tym zakresie określone odrębnymi przepisami, jak też osoby posiadające kwalifikacje instruktora i trenera. Kształcenie wskazanych osób następuje zasadniczo przez szkoły wyższe, a inne jednostki organizacyjne mogą to czynić wyłącznic za zgodą ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu. Taka zgoda jest udzielana w razie stwierdzenia, że dana jednostka posiada warunki kadrowe i organizacyjne dla prawidłowego przeprowadzenia kształcenia. Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawiera rozporządzenie MEN z 2001 r. w sprawie kwalifikacji, stopni i tytułów zawodowych w dziedzinie kultury fizycznej oraz szczegółowych zasad i trybu ich uzyskiwania. Warto zaznaczyć, że akt ten został znacząco zmieniony w 2006 r.