ScannedImage 49

163

CZTERECH WESZŁO DO PARDES...

Sziur koma — (hebr.) „miara ciała”; mistyczne spekulacje na temat rozmiarów „członków ciała” Boga wywodzące się z alegorycznej interpretacji Pieśni nad pieśniami, w której Oblubienica jest tożsama z Izraelem, zaś Oblubieniec to Bóg; an tropom orfizm Sziur koma można rozumieć jako metaforę nieskończonego Boskiego ogromu.

Talmudhebr.) „nauczanie”, „studiowanie”; kompendium Tory Ustnej składające się z Miszny\ czyli księgi praw i dyskusji prawniczych napisanej po hebrajski^ oraz Gemary, czyli Talmudu w wąskim rozumieniu, dyskusji i objaśnień do Miszny, napisanej w części po hebrajsku, w większości po ara-mejsku. Istnieje w postaci dwóch odrębnych zbiorów:

Bawi i - Talmud babiloński, zredagowany w VI w n.e. obejmuje Gemarę do 37 traktatów według układu Miszny; jest przeszło trzykrotnie obszerniejszy od Talmudu jerozolimskiego; stał się on synonimem całego Talmudu i tekstem normatywnym judaizmiu.

Jeruszalmi — Talmud jerozolimski, zwany także Talmudem Ziemi Izrael, zredagowany w Palestynie na przełomie IV/V w. n.e., składa się z 39 traktatów Miszny wraz z Gemarą.

Tana - (aram.) „ten, który powtarza”; nazwa uczonych działających w Palestynie w okresie od 1 do II w. n.e., redaktorów i kompilatorów Miszny.

Tanach - ogólne określenie Biblii żydowskiej, akronim jej trzech części składowych: TaNaCh = Tora, New i im (Prorocy) oraz Ketu w im (Pisma); inaczej Mikra („to co jest czytane”), Kitwei ha-kodesz („Pisma święte).

Targum — (aram.) „tłumaczenie”; aramejskie tłumaczenie-komentarz do Biblii dokonywany w synagodze przez tłumaczy (melurgemanim) aby odczytywany fragment Pisma był zrozumiały dla uczestników nabożeństwa, którzy⁷ często nie rozumieli już hebrajskiego.

Tora - (hebr.) „pouczenie”, „instrukcja”; 1. Pięcioksiąg Mojżesza; 2. cała Biblia żydowska, zwana Tanach, czyli Tora Pisana; 3. Boże prawo/nauka przekazana Izraelowi; 4. Boski plan stworzenia istniejący zanim świat został powołany do istnienia i zgodnie z którym świat funkcjonuje; 5. nauczanie poszczególnego uczonego, np. „Tora R. A ki by⁷⁵.

Tosafot - komentarze i dodatki uczniów i następców Rasziego drukowane po zewnętrznej stronie tekstu, mają one charakter rozwinięcia i krytycznej analizy poszczególnych problemów.

Tosefta - aram. „dodatki”, oryginalne materiały Tory ustnej, które nie zostały włączone do Miszny; stanowią one osobny zbiór w podobnym układzie jak Miszna; odwołania do toseft mogą pojawiać się w Talmudzie.