SDC10491

Horapoiłon, kapłan i pisarz egipski, twierdził, że serce kieruje ciałem, a język jest twórcą bytu.

W przeciwieństwie do teologii heliopolitańskiej, która Atuma uważa za ojca bogów, w Memfis bóg Ptah uznany był nie tylko za stwórcę bogów, ale również i ludu na ziemi. Ta ostatnia, tj. ziemia, wyłoniła się z otchłani wód oceanu jako bogini Taczenen ale właściwa jej nazwa, jako jednego z wcieleń Pta-ha, winna była brzmieć Ptah-ta-Czenen. Ptah miał wprowadzić pierwszy pomniki bogów do świątyń, wykonując je sam z różnych gatunków drewna, kamienia i metalu.

Godnym zastanowienia jest fakt, że teologia m e m f I c k a nie wspomina wyraźnie o tym, aby Ozyrys — jeden z najpopularniejszych bogów Egiptu ~ był też formą Ptaha; jakkolwiek według tradycji, właśnie w Memfis umiejscowiono jedno z najważniejszych zdarzeń w cyklu legend Ozyrysa, który tam miał otrzymać władzę nad krajem. Ale najciekawszym może elementem kosmogonii memfickiej była legenda o powstaniu słońca. Ptah miał stworzyć jajo, z którego wyskoczył bóg słońca.

Ten interesujący szczegół kosmogoniczny o narodzeniu się słońca z jaja występuje również w trzecim wielkim systemie teologicznym Egiptu, jaki powstał w Hermopolis, stolicy piętnastego nomu Górnego Egiptu. W tej teologii jest mowa o Wielkiej ósemce, czyli Oktoadzie bóstw, które stanowią elementy chaosu i praoceanu. Z nich wyłoniła się ziemia w postaci ^pierwotnego wzgórka w Hermopolis. Na tym wzgórzu miało się znaleźć jajo i z niego wykluł się bóg słońca. Dopiero on przystąpił do organizowania świata. Hermopolitański system kosmogoniczny nie odegrał jednak wybitniejszej roli w reiigii Egiptu; w okresie późniejszym, niewątpliwie ze wzglę-

94