skan21

Alloprzeciwciała odpornościowe

W drugim etapie pośredniego testu oraz w bezpośrednim teście antyglobuli-nowym stosuje się surowicę antyglobulinową lub monoklonalne odczynniki anty-globulinowe. W wyniku reakcji przeciwciał obecnych w surowicy antyglobulinowei z globulinami zaadsorbowanymi na powierzchni krwinek czerwonych dochodzi do ich aglutynacji (Rys. 6).

Rys. 6 Pośredni test antyglobulinowy. Aglutynacja krwinek czerwonych uczulonych przeciwciałami IgG przy pomocy surowicy antyglobulinowej

W rutynowych badaniach stosuje się odczynniki antyglobulinowe wieloswoiste, które zawierają przeciwciała skierowane przeciw globulinom klasy G i składnikom dopełniacza. W szczegółowej diagnostyce stosuje się odczynniki antyglobulinowe monoswoiste skierowane do poszczególnych klas immunoglobulin (G, M) i niektórych składników dopełniacza (C3c, C3d). Powszechnie stosowany jest pośredni test antyglobulinowy z zastosowaniem roztworu o niskiej sile jonowej 0,03 mol/L NaCI (Low łonie Strenght Salt Solution) PTA-LISS.Test ten wprowadzony został do badań serologicznych w latach 1964-1976 [22,24]. W latach 1976-1978 metoda PTA-LISS została przetestowana w Polsce przez Walewską i Kuśnierz [6,41] i zalecona do powszechnego stosowania.

Alloprzeciwciała odpornościowe

W technice tej znacznie skrócony został pierwszy etap testu antyglobulinowego -z1 godziny do 20 min.

Bardzo czułą i swoistą metodą jest pośredni test antyglobulinowy z zastosowaniem środowiska glikolu polietylenowego (PTA-PEG) [25,26,45]. Glikol polietylenowy ma działanie agregacyjne i ułatwia powstawanie specyficznych kompleksów antygen-przeciwciało. Wysoki ciężar cząsteczkowy polimeru wzmacnia reakcję i dzięki temu umożliwia wykrycie przeciwciał pojawiających się w surowicy już w śladowych ilościach, a nie wykrywanych w innych testach [5,23]. Pośredni test antyglobulinowy z użyciem glikolu polietylenowego wypiera z roztworu cząsteczki mogące być przyczyną reakcji nieswoistych. W metodzie tej stosuje się monoswoistą surowicę antyglobulinową anty-lgG, co umożliwia wykrycie i określenie odpornościowych alloprzeciwciał klasy G.Test ten ma zastosowanie w diagnostyce konfliktu serologicznego między matką i płodem, a także w diagnostyce niedokrwistości autoimmunohemolitycznej (NAIH) oraz w próbach zgodności jako test dodatkowy [8].

Od lat 50. do wykrywania przeciwciał odpornościowych stosuje się także enzymy proteolityczne, takie jak: bromelina,trypsyna, papaina. W Polsce stosuje się papainę [15]. Znanyjestjednostopniowy odczyn papainowy, w którym reakcji podlega jednocześnie mieszanina enzymu, krwinek i badanej surowicy oraz dwustopniowy pośredni odczyn papainowy, w którym używa się krwinek uprzednio papainowanych.

W 1983 roku Odęli i współpracownicy [28] opracowali test enzymatyczny LSE (LISS SPIN ENZYME). W Polsce wprowadzony został do badań przez Seyfriedową i współpracowników pod koniec lat 80. i nazwany testem LEN (LISS - ENZYM) [12,43,44].

W metodzie tej do badań używane są krwinki czerwone traktowane mieszaniną roztworu LISS i enzymu. Metody enzymatyczne służą przede wszystkim do wykrywania przeciwciał z układu Rh.

Przełomem w metodyce badań serologicznych było zastosowanie przez Lapierre'a [20] w 1986 roku pewnego rodzaju „sita", które służy do oddzielania aglutynatów od wolnych erytrocytów drogą wirowania.Takie sito stanowi wystandaryzowany żel dekstranowy lub ziarna szklane. Struktury te tworzą „sieć"zatrzymującą powstałe w wyniku reakcji serologicznej aglutynaty, natomiast nie stanowią przeszkody dla wolnych krwinek, które po wirowaniu przechodzą przez żel na dno probówki. Mikrometody (testy kolumnowe) z zastosowaniem żelu dekstranowego lub kuleczek szklanych uważa się obecnie za techniki najbardziej czułe, proste, wymagające niewielkich ilości reagentów oraz pozwalające na wykrycie przeciwciał obecnych w surowicy w śladowych ilościach [16,17,27].

W celu wykrycia klinicznie ważnych alloprzeciwciał odpornościowych stosuje się zestaw składający się z trzech rodzajów krwinek wzorcowych grupy 0 o oznaczonych układach antygenowych, zawierający antygeny w podwójnej dawce, co umożliwia wykrycie przeciwciał o niskim mianie. Przykładowy zestaw krwinek wzorcowych podano w rozdz. II pkt. 4.2. Wykrycie alloprzeciwciał obliguje do określenia ich swoistości (identyfikacja), do czego służą odpowiednio dobrane panele krwinek wzorcowych. W przypadkach, gdy wynik badania sugeruje obecność w surowicy kilku rodzajów alloprzeciwciał, określenie ich swoistości wymaga użycia