Budowa morfologiczna imiesłowu biernego:
• tworzony tylko od czasowników przechodnich (zarówno dokonanych, "‘jak i niedokonanych);
• składa się z- -podstawowego tematu formotwórczego czasu przeszłego lub teraźniejszego oraz przyrostków —n- / ^~on)- ; -t-/ -ęt- , do których przyłączane są końcówta przynuótmkowe deklinacji twa?3otematowej (~y/-a/-e; -ego/-ej; -emu/ej...)\
• dystrybucja sufiksów fleksyjnych imiesłowu biernego jest uzależniona od budowy tematu podstawowego czasownika, a na podstawie podręcznika J. Strutyńskiego można wykazać zależności, które zostały ujęte w przedstawianej tabeli:
IMIESŁÓW PRZYMIOTNIKOWY BIERNY | |||||
imiesłów z sufiksem -n-; -t- dod (a) -n- y bi (0) - t - y |
imiesłów z sufiksem -on-; -ęt- L i "T, W . U>VjLł stwórz (-0-) -on- y dźwig (-ń-) - ęt -y | ||||
temat podstawowy czasownika |
TEMAT CZASU PRZESZŁEGO |
TEMAT CZASU TERAŹNIEJSZEGO | |||
przyrostek tematyczny imiesłowu |
-u- |
-t- |
-on- |
-ęt- | |
temat podstawowy czasownika |
tematu czasu przeszłego (zakończony na samogłoskę [a]): |
temat czasu przeszłego (zakończony na spółgłoskę [r]; półsamogłoskę [j] lub samogłoski [i], [y],[ę], M): |
temat czasu teraźniejszego (zakończony na spółgłoskę): |
temat czasu teraźniejszego (rozszerzony o • przyrostek —n-): | |
+ przyrostki imiesłowowe |
czyt (a) —ł/y |
wydar (0) - ł/y |
nios (0) -ą •UWAGA: wewnątrz tematu formotwórczego mogą zachodzić altemacje |
pch (-n-) -ą UWAGA: przyrostek tematyczny wprowadza zawsze altemacje w obrębie tematu (n: ń] | |
budowa imiesłowu |
r |
czyt(a) -n- y |
wydar (0)-t-v |
nieś(0) -on-y alternacje: spółgłoska tw.: miękka [s:ś]; samogłoska fo:e] |
pch(-ń-)-ęt- y |
przykłady |
kup(owa)-n-y rozkrzycz(a)-n-y wygr(a)-n-y ' |
ku(0)-t-y wydar(0)„t-y my.(0)-t-y nad(ę)-t-y |
położ(0) -on-y rozpal(0)-on-y kładź(0)-on-y |
zaprzęg(-ń-)-ęt-y pch(-ń-)-ęt-y okrzyk(-ń-)-ęt-y |