skanowanie0009

80 I. Zagadnienia podstawowe

współpracuje przede wszystkim z Komitetem ds. Zachowań Profesjonalnych i Skarg (Professional Conduct and Complaints Committee — PCC). Działalność Komisarza jest coraz bardziej rozszerzana i oceniana pozytywnie — z komentarzami, prowadzonymi w duchu obecnej reformy konstytucyjnej, takimi jak: „zaczyna przeważać mentalność coraz bardziej nowoczesna i prokonsumencka”⁶⁸.

Zachowania barristerów podlegające kontroli zostały podzielone na dwie kategorie:

•    Inadeąuate Professional Service (niewłaściwe doradztwo profesjonalne) oraz

•    Professional Misconduct (zachowania nieprofesjonalne).

Rozpatrywaniem spraw z zakresu pierwszej grupy zajmuje się Adjudication Panel (Rada Orzekająca), która może nakazać: przeprosiny, zwrot pobranych od danego klienta należności, zapłatę dodatkowej kary w wysokości do 5 tys. funtów.

W drugim przypadku sprawy osądza się w trybie:

•    Informal Hearing (nieformalne przesłuchanie), które jest prowadzone przez dwóch barristerów i dwóch nieprawników i które może być zakończone udzieleniem pouczenia bądź też nałożeniem kary ograniczonej do 5 tys. funtów;

•    postępowania przed Summary Procedurę Panel, składającego się z jednego barristera, jednego barristera z tytułem Queen’s Counsel i jednego nieprawnika, mogącego dodatkowo orzec karę zawieszenia możności wykonywania zawodu do trzech miesięcy;

•    postępowania przed Disciplinary Tribunal (Trybunałem Dyscyplinarnym), składającym się z jednego sędziego, dwóch barristerów i dwóch nieprawników, mogącym dodatkowo zawiesić możność wykonywania zawodu na czas nieograniczony, a nawet mogącym nieodwołalnie wykluczyć z zawodu (co jest określane mianem disbar).

Od wszystkich wymienionych orzeczeń służy apelacja do tzw. Visitors (sędziów wizytatorów, czyli sędziów specjalnie do tego celu wyznaczanych spośród członków High Court). Wszystkim wymienionym instytucjom pomagają Bar Council Investigations Ojficers, do których bezpośrednio mogą zwracać się osoby uważające się za poszkodowane przez barristerów. Reguły etyki prawniczej są na bieżąco monitorowane przez Professional Standards Committee (Komitet ds. Standardów Profesjonalnych), który składa też na ręce całego Bar Council propozycje ich zmian.

Oto przykładowe reguły barristerskiego Codę of Conduct (Kodeksu Zachowań), przynależne do tzw. fundamental principles:

301. Barrister nie może: a) angażować się w zachowania, które:

•    są nieuczciwe lub w jakikolwiek inny sposób dyskredytujące dla barristera;

•    są niewskazane wobec administracji wymiaru sprawiedliwości; mogą podważyć zaufanie publiczne towarzyszące profesji prawniczej lub administracji wymiaru sprawiedliwości lub mogą w jakikolwiek inny sposób obniżyć reputację prawniczej profesji;

⁶⁸ Raport Ann Abraham, Prawniczego Ombudsmana — instytucja opisana poniżej — z roku 1999, cyt. za: C. Elliott, F. Quinn, English Legał System, Edinburgh 2000, s. 130.

b) angażować się bezpośrednio lub pośrednio w żadne stanowisko pracy, jeśli jego związek z tym stanowiskiem może naruszyć reputację jego korporacji prawniczej (the Bar) lub może podważyć jego zdolność do właściwego wykonywania praktyki prawniczej.

302.    Barrister ma obowiązek wobec sądu, ważniejszy od wszystkich innych obowiązków, niezależnego działania w interesie sprawiedliwości: musi on pomagać sądowi w zakresie administrowania wymiarem sprawiedliwości i nie może wprowadzać sądu w błąd.

303.    Barrister musi promować i strzec nieustraszenie [dosłownie — fearlessly] najlepiej rozumianego interesu klienta z wykorzystaniem wszelkich właściwych i prawnych środków i musi czynić to bez względu na interes własny oraz bez względu na konsekwencje, mogące wystąpić przeciwko niemu samemu oraz każdej innej osobie.

307. Barrister nie może:

•    poddawać swej absolutnej niezależności, integralności [integrity] i wolności jakiemukolwiek kompromisowi, wynikającemu z nacisków zewnętrznych;

•    robić niczego, co jakkolwiek wskazywałoby (na przykład w wyniku przyjęcia prezentu) na możność poddania kompromisowi jego niezależności;

•    poddawać kompromisowi jego profesjonalnych standardów w celu zaspokojenia potrzeb [to please] klienta, sądu lub strony trzeciej, włączająę w to mediatorów (idzie tu o ADR).

Sędzia angielski — nawet najniższy rangą — przybywający do innego kraju, jest podejmowany z honorami przez danego ambasadora Jej Królewskiej Mości. Sędzia jest traktowany jako równy ministrowi czy też posłowi; zważywszy praktyczne pytanie (a w Anglii zwykle zadaje się praktyczne pytania); kto kogo sądzi? oraz wspominaną teoretyczną konstrukcję Supremacy of Law, można powiedzieć, iż to sędzia jest primus inter pares. Takie usytuowanie sędziego, wynikające bezpośrednio z założeń klasycznej angielskiej filozofii prawa, ma decydujące znaczenie nie tylko dla etyki zawodowej sędziów, ale także — co bardzo ważne — dla całego systemu angielskiej etyki prawniczej. Unikalny status angielskiego sędziego może być tylko porównywany do statusu sędziego amerykańskiego, choć różnic jest dużo, szczególnie tych wynikających ze sposobu wyłaniania sędziów. Czerpiąc z języka anegdot, różnice i podobieństwa można odnieść do amerykańskiego powiedzenia, iż prawo w Ameryce zależy bezpośrednio od tego, co dany sędzia zje na śniadanie. Tak rozumiana potęga władztwa normatywnego, spoczywającego w rękach sędziego Chicago czy Los Angeles, jest o tyle w stosunku do Anglii odmienna, o ile o koleżance/koledze w Manchester czy Bristolu wiadomo nie tylko to, co powinni zjeść na śniadanie, ale i to, że właśnie zjedli to, co powinni.

Reguły sędziowskiej etyki w Anglii są bezpośrednią kontynuacją etyki barristerskiej, gdyż jak wspomniano, sędziowie są wyłaniani tylko spośród barristerów (Legał Service Act z 1990 r. umożliwia solicitorom obejmowanie stanowisk sędziowskich, ale jest to na razie traktowane w kategoriach czysto potencjalnych), i przede wszystkim sprowadzają się do zwiększenia jej intensywności (jak niezwykle bolesny dla wielu osób zwyczaj wzbraniający sędziom wstępu do pubów). Co więcej — kariera sędziego jest uznawana za ukoronowanie kariery barristerskiej, co ma między innymi znaczenie praktyczne dla samych barristerów; tylko wybór najlepszego z nich może gwarantować pełną i słuszną ocenę ich własnych wysiłków na sali sądowej (nie sposób nie odnieść tej sytuacji