10308 SDC10977

•natn < pie. * nul ter, por. sti. mfitd (mdtdr), gr. mater i met er, lac. miiter, lit. mótć Kobieta' (gen. móters), stwnicm. muoter, niem. Mutter, ang. motlier itd.;

*cs. jyns, poi. i rod. syn ^ ps. *synt ^ pie. *sunis, por. sti. surttU, lit. siinus, goc. sumu\

scs, gradb, poi. gród, ros. gorod < ps. *gordb < pic. *gdrdós (*gliórdliós), por. lit. gardas 'ogrodzenie', goc. gards 'dom', niem. Garten 'ogród', ang- garden ts.’;

scs. nofts, poi. noc, ros. nol K ps. *noktb < pie. *noktis, por. lit. naktis, lac. no* (gen. noctis), goc. nahts, niem. Nacht.

Bez znajomości tego rodzaju danych, jak powyższe, językoznawstwo porównawcze i historyczne nie byłoby w możności zdać sobie sprawy z praindocuropejskiego systemu gramatycznego i słownikowego oraz z jego rozwoju.

CZĘŚĆ DRUGA

WIADOMOŚCI Z GRAMATYKI I ĆWICZENIA-KONWERSATORIA

Uwagi wstępne

1)    Każde konwersatorium obejmuje wybrane zagadnienia z gramatyki scs., a pierwsze z nich uwzględnia także wiadomości ogólne o języku scs. Odpowiednio do partii wykładowych dostosowane są ćwiczenia.

2)    Teksty do ćwiczeń podane są zasadniczo w kolejności od łatwiejszych i prostszych do coraz bardziej zróżnicowanych pod względem fonetycznym, morfologicznym, składniowym i słownikowym. Ćwiczenia 1 - 3 zawierają teksty preparowane. Począwszy od ćwiczenia 4 podaje się już dokładnie źródło, tj. zabytek, z którego dany urywek tekstu pochodzi. Dodać trzeba, że na kilka pierwszych zajęć przeznaczone zostały teksty całkowicie normalizowane, tzn. restytuujące w przybliżeniu stan klasyczny języka scs. z 2. połowy IX w. W tekstach tych uwzględnia się we wszystkich pozycjach: półsamogloski a, a, tzw. jery, połączenia z j, rozróżnienie t i ja oraz starsze formy fleksyjne. Wszystkie wyrazy przepisane są w pełnej postaci, bez stosowania skrótów, jakie dość często występują w zabytkach scs. Interpunkcja w tekstach jest zmodernizowana według zasad istniejących we współczesnej poi-szczyźnie. Od ćwiczenia 5 przechodzi się stopniowo do tekstów nienormalizowanych. Kilka ostatnich urywków w ćwiczeniach 10-15 odzwierciedla w zasadzie stan panujący w zabytkach. We wszystkich tych tekstach jednak dla jednolitości pisze się tylko jedną literę Id =; i. Dwa różne znaki: H oraz I używane są w tekstach dodatkowych.

3)    Przeznaczony do ćwiczeń tekst należy przeczytać głośno, w razie potrzeby nawet kilkakrotnie, zwracając przy tym uwagę na właściwą wymowę poszczególnych głosek, a następnie przetłumaczyć go na język polski (ewentualnie na rosyjski). Przy tłumaczeniu tekstu scs. można w celu ogólnego zrozumienia treści danego fragmentu skorzystać z polskich lub obcojęzycznych przekładów Biblii. Należy jednak równocześnie zwrócić baczną uwagę na różnice formalno-gramatyczne, leksykalne i frazeologiczne między przekładem polskim względnie jeszcze innym a scs. Wskazane jest, zwłaszcza na pierwszych zajęciach, przepisywanie krótkich fragmentów tekstu scs. i transkrybowanic ich na alfabet łaciński według przyjętych w podręczniku zasad.

4)    Opis i objaśnianie wybranych zjawisk językowych, jak również sprawdzanie