12772 IMG27 (7)

352

koruje się we wrześniu. Szczególnie cenne drzewostany jcdlicowe można /.»Kvpi.\ /.u chemicznie przed składaniem jaj przez szeliniaka. stosując wczesna wiosna oprysk uj. ziomkowych części drzew (Dominik. 1966).

Przyhyszka daglezjowa Gilletteella cooleyi Gili. Przybyszka daglc/|ow.i n _M w swej ojczyźnie. Ameryce Północnej, mszycą dwudomową. której ohupłciowc pokok nu scxuparac występują na świerku sitkajskim. a pokolenie sistens na daglezji zielone). Inni możliwi żywiciele tej mszycy to świerk Engclmanna. świerk kłujący i daglezja szara (Pseudotsuga tazifolia car. glauca Schn.). W Europie stwierdzono zasiedlenie przez pr/\ byszkę daglezjową, oprócz wymienionych gatunków, także świerka białego i świerka kanadyjskiego. a sporadycznie świerka pospolitego W Europie, w okolicach gdzie brak icsi żywiciela pośredniego, tworzenie się nowych ognisk powodują dzieworodne sistens lub progrediens o niepełnym cyklu rozwojowym.

Według Braunsa(l975). rozwój pokoleń przybyszki daglczjowej przebiega następują co. Pokolenie scxuparae pojawia się z końcem maja i początkiem czerwca wraz z letnią populacją mszyc występującą na daglezji. Uskrzydlone sexuparac przelatują na głównego żywiciela. którym jest świerk sitkajski i składają na igłach po około 20 jaj. z których lęgną się scxuales. Samice tego pokolenia składają po jednym jaju. a lęgnące się z nich jeszcze tego samego lata larwy fundatrix usadawiają się na spodniej stronic tegorocznych pędów- w niewielkiej odległości od pączka szczytowego. Wiosną, od kwietnia do maja. po trzykrotnym linieniu, pojawiają się samice. Składają one po 350 brunatnych jaj. pokrywając je wydzieliną woskową. Z jaj lęgną się fundatrigeniae. które wysysają soki przy nasadzie młodych rozwijających się igieł na wzrastających pędach i zostają obrośnięte tworzącą się tkanką galasu (rys. 8.299). Tworzeniu się galasu sprzyjają także nakłucia zrobione uprzednio przez, fundalri*. Gdy galas obejmuje tylko jedną, boczną połowę pędu. to wówczas ulega on skrzywieniu. Młode galasy, niekiedy o barwie malinowej, zawierają kilka oddzielonych od siebie komór. W końcu sierpnia i na początku września z otwierających się komór galasów wychodzą nimfy (gallicolac), które po linieniu, jako uskrzydlone migrans alaia. przelatują na daglezje i na igłach składają po około I (X) jaj. Na świerku w tym czasie schną

i brunatnieją galasy i pędy. a w końcu jesieni opadają igły. Mszyce żerujące na młodych pędach daglezji odznaczają się kłaczkowatą wydzieliną woskową i powodują skręcanie się i żółknięcie igieł (por. Entomologia leśna T. I. rys. 8.12).

Znaczenie gospodarcze przybyszki daglczjo wej związane jest głównie z żerowaniem na świerku. gdzie galasy powodują zahamowanie wzrostu drzew i asymilacji, a osłabione drzewa są atakowane następnie przez korzcniowca wieloletniego. Gdy liczne galasy obejmują cały obwód pędu, np. w odstępach centymetrowych, następuje obumarcie pędu. Jeśli galasy występują na pędach szczytowych. powoduje to straty w przyroście wysoko-

Rysunek 8.299

Przybyszka daglezjowa Gilletteella cooleyi Gili - galasy u nasady igieł świerka silkajskiego (wg Sleffana, 1972)

*j i skrzywienie strzały. Szczególnie cierpią świerki w rejonach nadmorskich, yd/ir wy ■aąpujc łagodny klimat i duża wilgotność powietrza Podobnie cierpią świerki na ohr/e/ai h drzewostanów i w miejscach o silnym zadamieniu gleby S/kody pr/cwa/nic iisUh ydy ,»icrk osiąga wysokość 2 m. S/kody wyrządzane na daglezji są równic/ wyraźne ,_c ;dlme w szkółkach. Wysysanie igieł prowadzi do przedwczesnego opadania zółuiccniko wanych igieł i karłowatego wzrostu siewek lub sadzonek.

Zwalcza się przez, oprysk zasiedlonych świerków insektycydami systcmicznymi w czerwcu i lipcu, a zasiedlonych daglezji inscklycydami fosforoorganicznymi w maju Inh wrześniu.

Oprzędnicu jesienna Hyphtmiria amen Dmry pochodzi z Ameryki Póln<«nq skąd została zawleczona do Japonii i południowej lampy. Nalc/.y ona do rodziny niedżwicdziówkowalych, a jej ubarwienie jest zmienne Forma amen ma przednie skrzydła j j odwłok hialc z czarnymi plamkami, tylne skrzydła białe. C/ulki czarniawe. IJ (oriny n -tir odwłok jest całkowicie biały, a stopy czarniawe. Wyrośnięte gąsienice ziclonkawu/i.lii [ i ciemnym paskiem grzbietowym i jasnymi paskami bocznymi, pokryte na gr/hio ic c/ar [ nymi. a na bokach czerwonymi brodawkami z długimi włoskami białymi i czarnymi Rozpiętość skrzydeł około 30 mm.

Rójka trwa od połowy kwietnia do czerwca oraz od lipca do sierpnia Jaja harwy zie lookawcj. a następnie ciemniejsze, składane są na liściach Zlo/c zawierające Km HHU jaj j często przykrywane jest przez samicę białymi wioskami Gąsienice wylęgają aę j2 tygodniach. Żerują one na liściach, przebywając we wspólnym nprzędzie Od 1 limem,i / rują pojedynczo. Przcpoczwarczcnic następuje w białawym /arohrunainym • j r/; 1/ długości ok. 20 mm. umieszczonym na strzałkach drzew (Braum, 19751

Opr/ędnica jesienna jest polifagiem na liściastych, a tak/c na rodiiu • /i •.

W Polsce stwierdzona tylko raz. w Bieszczadach.

Biclojad olbrzymi - Dendroctonus muuns Kug Rójka u tego .-r. i .    •/

czme rozciągnięta w czasie i trwa od połowy maja do sierpnia i ma mir -, a • i macierzystym lub w miejscu żeni uzupełniającego. Zasiedla dolną cz.

I korzeni drzew zdrowych, a najchętniej z oddartą korą. W miejscach-s eh, :r. •

nych żerowiska mogą być umieszczone 2-3 m nad ziemią W mici«.,uli r: !■

1 suchych mc są położone wyżej niż 20 cm. a otwory wejściowe nu żą z; : ściółką. W miejscu wgryzienia się chrząszczy pod korę powstaje gałka /    '

ru wejściowego wysypuje się brunatna mączka. Chodnik macierz;, 't;. •    >

składa około 100-150 jaj, umieszczając je wprosi w chodniku macicr/ystyr /

I nych w maju larwy wylęgają się w Iccie. Żerują one wspólnie powiek>z r;    •

cierzysty i są odporne na żywicę wypełniającą żerowisko Pr/eps/w nych kolebkach wygryzanych w ściankach wspólnego żerowisk \p _; pojawiają się w różnych porach sezonu wegetacyjnego, prowadzą / w miejscu wylęgu, a czasem wgryzają się pod korę 1 tam zerują w Km powierzchni drewna znak w postaci podłużnego, nieregularnego ,k larwa lub postać dorosła w żerowisku

W związku z rozwlekłym okresem składaniajaj 1 różnym \ ; w różnych żerowiskach, prawic przez cały okres wegetacyjny wwęj mzwojowe. Jedynie na początku i w końcu sezonu hrak jest jaj 1 pic/w j-.i neracja jest jednoroczna. Z jaj /łożonych na wiosnę młode chr/j /,