13916 IMGs70

■JpnKsfiwe jest efektywne nauczanie tych dzieci (aczkolwiek nie wszyst-kxk) w masowych szkołach razem z dziećmi słyszącymi;

H stopień uszkodzenia słuchu nie przesądza tych możliwości, jeżeli fc dróca te pozostaną w normie intelektualnej bądź są uzdolnione;

• pożądane jest, aby dzieci z uszkodzonym słuchem, rozpoczynające naukę w masowej szkole, wyprzedzały słyszących rówieśników w umiejętności czytania i pisania, co ułatwi im adaptację do warunków

szkołnych:

S niepowodzenia w nauce są spowodowane głównie brakiem odpowiednich warunków do nauki w szkole i w domu. przy czym pomoc w domu ma znaczenie częstokroć ważniejsze. W szkole o efektywności maki decyduje min. odpowiednie usytuowanie dziecka z uszkodzonym sine be tn w klasie z uwagi na oświetlenie, korzystanie przez nie z yam atnehow ego. wyzwalającą postawę nauczyciela, jak też zor

ganizowaną pomoc słyszących kolegów.

Mimo iż wielu badaczy zgodnie podkreśla, że najkorzystniejsza jest nauka ka z uszkodzonym słuchem w masowej szkole, to jednak nie wszystkie dzieci z uszkodzonym słuchem w wieku szkolnym prezentują wspomniany tuz poziom dojrzałości psychospołecznej. W takich przypadkach powinny eoe wyrównać braki w specjalnej szkole dla dzieci z głębokim uszkodzeniem słuchu tub dla dzieci niedosłyszących. Podkreśla się jednak, że po uzupełnieniu, wyrównaniu przez dziecko braków w opanowaniu obowiązującego materiału maczania, umiejętności komunikowania się, znacznie lepiej jest przenieść je śa szkoły masowej, niż pozostawić w szkole dla dzieci z uszkodzonym słuchem. Zwraca się także uwagę, że nie należy ucznia nie w pełni dojrzałego szkolnie kierować do szkoły masowej, bowiem często bywa tak, że po kilku i bezowocnych prób radzenia sobie dziecka z programem szkoły maso-ttzeba przerośniąego już chłopca lub dziewczynę - ofiary nieprzemy-g nncgraeji szkolnej - przenosić do szkoły specjalnej, gdzie najczęściej e nie spełnia obowiązujących wymogów edukacyjnych. W przypadku ■Iffirfydzmdco z uszkodzonym słuchem odpowiada warunkom wyma-L nauki w szkole masowej, korzystniejsze dla niego jest, je-z masowego przedszkola przechodzi do szkoły i klasy ► Tafcie dziecko bowiem zbyt wiele traci w szkole spe-z postępami, jakie mogłoby czynić, idąc normalnym

Głównych przyczyn niepowodzeń w nauce dzieci z uszkodzonym słuchem w masowych szkołach dla dzieci słyszących A. Lowe¹⁸⁸ upatruje w następujących czynnikach: w zbyt późnym uchwyceniu i otoczeniu dziecka fachową opieką surdologiczną oraz włączeniu go do programu specjalnego kształcenia poza rodziną; w poważnym dodatkowym upośledzeniu; ekstremalnej niedojrzałości społecznej i emocjonalnej; niesystematycznym korzystaniu z aparatu słuchowego. Lowe podkreśla także, że nie musi występować zależność między stopniem utraty słuchu a możliwościami integracji szkolnej¹⁸⁹. W przypadku pełnej integracji szkolnej dochodzi bowiem więcej czynników, które wywierają pozytywny wpływ na możliwości radzenia sobie z trudnościami i osiąganie powodzenia szkolnego, niż negatywny wpływ stopnia ubytku słuchu. Z badań prowadzonych przez A. Lowego¹⁹⁰ wynika na przykład, że dzieci niesłyszące, odpowiednio przygotowane do nauki w zwykłej, masowej klasie szkolnej i z odpowiednią dodatkową pomocą, zazwyczaj dobrze sobie radzą w ciągu pierwszych trzech, czterech lat nauki. Później natomiast, kiedy dziecko znajdzie się w starszych klasach, w szkole średniej, gdzie mamy już do czynienia z nauczaniem przedmiotowym, prowadzonym przez wyspecjalizowanych nauczycieli, korzystniejsze dla wielu dzieci z uszkodzonym słuchem bywa przejście do szkoły dla niedosłyszących bądź szkoły dla dzieci z głębokim uszkodzeniem słuchu. Innymi słowy, nie należy traktować integracji szkolnej i pozaszkolnej jako czegoś bezwzględnie stałego.

Kryterium oceny i wyboru integracyjnej formy kształcenia powinno być stwierdzenie, na podstawie prowadzonej obserwacji, czy i jak dziecko z uszkodzonym słuchem radzi sobie z programem nauczania oraz w interakcjach z dziećmi słyszącymi w klasie szkolnej. Słowem, wybór określonej formy integracji uzależniony powinien być od korzyści dla rozwoju językowego i psychospołecznego, jakie z niej wynosi dziecko z uszkodzonym słuchem. Integracja „za wszelką cenę” jest niewłaściwa i może przynieść dziecku z uszkodzonym słuchem ogromną szkodę, hamując jego rozwój ogólny i społeczny. Chodzi nam przede wszystkim o to, aby dziecko miało szansę maksymalnego kontaktu, na miarę swoich możliwości ze zwykłą, słyszącą gnpą rówieśniczą i zwyczajnym środowiskiem społecznym, przy czym zasadnMt znaczenie ma tu motywujące do porozumiewania się za pośrednictwem JBKt, ka i mowy dźwiękowej otoczenie społeczne. Rozważając zagadOMŃM£^

A. L 0 w e, Hórgeschddigle Kinder..., s. 23.

Tamże, i. 24. Tamże, a. 171.