Mz
(9.10)
gdzie moment zastępczy (zredukowany)
M. -
. (9.11)
Ws pólczynn i k red u ku jacy a wynosi:
- przy skręcaniu tętniącym a =- kflJk.sJ,
-■ przy skręcaniu wahadłowym a = keJksg.
Podstawiając do wzoru 9.10 odpowiedni wskaźnik wytrzymałości przekro ju, otrzymamy wzory:
— dla walu pełnego o przekroju kołowym
(9.12)
- dla walu drążonego o przekroju pierścieniowym AL
(9.13)
= ojd/i-fi4) ^ k‘J"
W wielu przypadkach należy ponadto sprawdzić sztywność walu (gięt-ną i skrętną), obliczając:
a) rzeczywistą strzałkę ugięcia/i kąl />' pochylenia linii ugięcia — na pod stawne wzorów podanych w poradnikach technicznych;
b) kąl skręcania
(9-14)
Obliczone wartości//! i ip p o r ó wm i j e my z o d p ó w i e d n i m i wartościami dopuszczalnymi zależnymi od kouslrukcji walu, jego u łożysko wania i rodzaju napędu (patrz wskazówki podane w podręczniku [20]}. Obliczanie walów maszynowych metodą rachunkuwo-wykreślną wykonujemy następująco:
,1. Grupujemy siły zewnętrzne, dzieląc je na:
a) działające równolegle do osi y,
b) działające równolegle do osi a.
Siły działające ukośnie (w stosunku do obu osi) należy rozłożyć na składowe działające w określonych wyżej kierunkach. Przykładowe schematy rozłożenia sił zginających są podane na rys. 9.2e i cl.
Rys. 9.2. Wat dwupodporowy: u) schemat wału, 6) schemat działania sił poprzecznych, t) schemat składowych (poziomych) sił i reakcji, (1) schemat składowych (pionowych) sił
i reakcji
'Ż. Przyjmujemy podziałkę rysunkową długości i sit
( ' (0 . f ' (n |
cm L«i. _ cm M - -• cm |
gdzie: |
/ i F — warLości rzeczywiste,
{/) i (F) - wartości rysunkowe.
Na podstawie założonych podziałek przyjmujemy podziałkę momentów
xM=7 'W
gdzie H - odległość biegunowa w m.