20652 stronat 75

74

stanowisku, że trafny wybór zawodu, podejmowanie pracy zgodnie z zawodem wyuczonym, zmniejszanie odsetka młodzieży, która nie ukończyła szkoły ponadpodstawowej, wpływają na ekonomiczny rozwój kraju. Podkreśla się też rolę

• - 18

poradnictwa zawodowego jako ważnego instrumentu polityki zatrudnienia.

Poradnictwo ułatwia również określenie swojej osoby i pogłębienie samowie-dzy jednostek, działania w ramach poradnictwa pomagają rozwijać i kształtować zdolności, określać i planować przebieg własnej kariery zawodowej i życiowej; otacza również opieką osoby znajdujące się w szczególnie dla nich trudnych momentach życia zawodowego. Jest to aspekt indywidualny poradnictwa zawodowego.

NaLomiast celem doradztwa zawodowego jest udzielenie klientowi pomocy w osiągnięciu możliwie najlepszego poziomu dostosowania zawodowego z punktu widzenia społecznego, ekonomicznego i profesjonalnego. Doradztwo powinno też po móc-w uzyskaniu odpowiedniego wglądu we własne zainteresowania, możliwości i charakter pracy oraz zachęcić do podejmowania własnych decyzji dotyczących celów zawodowych i podejmowania kroków niezbędnych do ich realizacji.¹''

Tak rozumiane doradztwo zawodowe nie jest ograniczone do jakiejś szczególnej grupy wiekowej, ale może mieć zastosowanie dla każdego człowieka, w dowolnym etapie rozwoju zawodowego. Może mieć ono charakter indywidualny lub grupowy.

Można zatem stwierdzić, że chociaż zakłada się istnienie form grupowych doradztwa zawodowego, to jednak akcentuje się bardziej jego indywidualny charakter. Zadania tak rozumianego poradnictwa (czy też doradztwa zawodowego) można przedstawić następująco:

-    pomoc w osiągnięciu obiektywnej znajomości samego siebie,

-    zwiększenie umiejętności obiektywnej oceny sytuacji, w której znajduje się osoba szukająca pomocy,

-    wyzwalanie aktywności i inicjatywy osób radzących się, a tym samym wspomaganie rozwiązywania problemów,

-    doprowadzenie do podjęcia decyzji przez osobę poszukującą porady w sposób samodzielny.²⁰

Poradnictwo wychowawcze, a tym samym jx>radnictwo zawodowe jako integralna jego część, wpływające na poprawę systemu wychowania, może dotyczyć zarówno optymalizacji procesu wychowania jednostki, przebiegającego w instytucjach, jak i procesów społecznych.

W tym ujęciu proces postępowania poradniczego polega na:

1) analizie procesu wychowania jednostek., w instytucjach wychowawczych i w środowisku;

2)    postawieniu diagnozy;

3)    ustaleniu zabiegów wychowawczych odnoszących się do jednostek i ich otoczenia.

W wyniku wymienionych działań opracowywana jest treść porady, która może być skierowana do: wychowanka, wychowawców, kierowników instytucji wychowawczych, placówek wychowania równoległego i życia środowiska.²¹

Można zatem stwierdzić, że poradnictwo zawodowe należy obecnie traktować jako działalność zmierzającą do ulepszenia procesu wychowania jednostki, ale głównym zadaniem jest poprawa funkcjonowania systemów społecznych. Jest to najszersze z przedstawionych tu ujęć poradnictwa. Poprzez wpływ na jednostkę, która wybieru zawód, zmienia go, dąży do umocnienia swojej pozycji w nim czy do mistrzostwa - poradnictwo zawodowe może stać się ważnym instrumentem polityki zatrudnienia i zmian na rynku pracy, może wywierać znaczący wpływ na życie społeczne i ekonomiczne społeczeństwa.

Na poradnictwo zawodowe, według S. Szajka, składa ąi*_f*:

-    rozpoznawanie sytuacji,

-    udzielanie porad,

-    przewidywanie możliwości i skutków’ wykorzystywania udzielonych porad.²² W. Rachalska, podkreślając zarówno indywidualny, jak i społeczny charakter

poradnictwa zawodowego, podaje za A. Kochlewską i W. Trzeciakiem, dwa zadania indywidualnego poradnictwa zawodowego:

a)    zadanie o charakterze społecznym, umożliwiające każdemu człowiekowi wybór zawodu pod kątem jego indywidualnych zainteresowań i cech psychofizycznych, tak aby wykonywany zawód dostarcza! mu możliwie najwięcej satysfakcji,

b)    zadanie o charakterze ekonomiczno-gospodarczym, zapewniające zakładom

pracy odpowiednią liczbę pracowników, których kwalifikacje i indywidualne

23

cechy umożliwiają prawidłowe wykonywanie zajęć zawodowych.

3. Zasady, metody, formy i środki poradnictwa i doradztwa za w^rod owego

Zasady poradnictwa zawodowego stosowane w działalności z tego zakresu zapewniająjej pożąda na. efektywność. Wszeroko rozumianym poradnictwie pedagogicznym wyodrębnia się następujące zasady:    '

- właściwego rozeznania potrzeb dzieci i młodzieży,