22586 P3109104

10 Zagraniczny obrót towarowy

TERMINY I POJĘCIA

handel zagraniczny i jego sens ekonomiczny, operacje w obrocie towarowym z zagranicą, transakcja, rodzaje cen, waluta ceny i waluta płatnoid. oferta, kontrakt, licencja, reklamacja, zwyczaj handlowy, dokumenty w handlu zagranicznym, dumping, do i taryfa celna

10.1.

Handel zagraniczny

zagraniczny polega na odpłatnej wymianie towarów i usług między kontra-mającymi stałą siedzibę w różnych krajach. Sens ekonomiczny handlu a* ■aga polega na uzupełnieniu brakujących zasobów dóbr oraz wykorzystali — kosztów produkcji określonych towarów w kraju i za granicą.

Handel zagraniczny wynika z wielu czynników, do najważniejszych z nich zafi*

zyc możemy:

• nierówny podział surowców na ziemi, co dotyczy na przykład zasobów węgla, rud żelaza, rud metali nieżelaznych, ropy naftowej;

•    zróżnicowanie warunków klimatycznych, wpływających na możliwość uprawy różnych płodów rolnych w różnych krajach, np. pszenicy, kukurydzy, bawełny, kauczuku, kawy;

•    odmienną strukturę gospodarki danego kraju, sprawiającą, że gospodarka krajów uprzemysłowionych jest nastawiona na wywóz przemysłowych wyrobów gotowych i przywóz surowców i artykułów żywnościowych, podczas gdy sytuacja jest odwrotna w krajach rolniczych i bogatych w surowce;

•    nierówny poziom techniczny, który decyduje, że pewne kraje osiągnęły w wybranych dziedzinach produkcji wyjątkowo wysoki poziom, np. szwajcarskie lekarstwa i zegarki, jupoński i amerykański sprzęt elektroniczny, niemieckie samochody i sprzęt optyczny.

W handlu zagranicznym można wyróżnić następujące operacje w obrocie towarowym z zagranicą: import, eksport, reeksport, obrót uszlachetniający oraz tranzyt.

Import jest to nabycie towaru za granicą i przewiezienie go do kraju. Eksport polega na sprzedaży towaru za granicę i wywóz z kraju. Reeksport można podzielić na bezpośredni i pośredni. Reeksport bezpośredni jest to nabycie towaru za granicą i bezpośrednia sprzedaż — z pominięciem kraju reeksportem — partnerowi w innym kraju. Reeksport pośredni to nabycie towaru za granicą, przewiezienie do kraju recksportera oraz dalszy eksport do innego kraju. Często w kraju reeksportem są wykonywane czynności uszlachetniające towar. np. przepakowanie, sortowanie, lecz bez przetwarzania tego towaru.

Obrót uszlachetniąjący polega na przerabianiu na zlecenie firmy zagranicznej surowców lub półfabrykatów dostarczanych z zagranicy, np. wykańczanie tkanin, montaż urządzeń elektronicznych. Obrót uszlachetniający czynny oznacza uszlachetnienie zagranicznego towaru w danym kraju, bierny zaś - wysłanie towaru do uszlachetnienia za granicę.

Tranzyt jest usługą polegającą na przewożeniu towarów z jednego kraju do drugiego przez terytorium kraju trzeciego.

Zasadniczą rolę w handlu zagranicznym danego kraju odgrywa stosunek zmian cen towarów eksportowanych do zmian cen towarów importowanych w danym okresie w stosunku do okresu porównywalnego. Stosunek ten jest nazywany te mis of tracie (t.o.t.), a określenie to pochodzi z języka angielskiego. Jeżeli ceny towarów importowanych obniżyły się lub pozostały bez zmiany, a ceny towarów eksportowanych poszły w górę w porównywalnych okresach, t-o.t. są korzystne dla danego kraju. Jeżeli natomiast ceny towarów eksportowanych nie zmianiły się lub obniżyły, importowanych zaś wzrosły. t.o.t. jest niekorzystne. Można powiedzieć, że korzystny układ utrms of trtuŁe zachodzi wówczas, gdy spełniona jest nierówność t.o.1. > 1.

W Polsce w 1990 r. zniesiono monopol państwa na handel zagraniczny i od tego czasu obrót towarowy z zagranicą jest dozwolony każdemu na równych prawach.

Podmiotami gospodarczymi prowadzącymi działalność w handlu zagranicznym mogą więc być:

• przedsiębiorstwa państwowe;

1 spółki prawa handlowego (również 9 udziałem Skarbu Państwa);