27555 Re exposure of DSC03297

Pełne uzbrojenie legionisty składało się a pancerza, hełmu, nagolenników, tarczy, miecza, włóczni (hasta) łub pilum, rodzaju krótkiego oszczepu. Miotano go na odległość 22-26 m celując w tarczę przeciwnika, wbite w nią pilum śdą> gało tarczę w dół odsłaniając wojownika. Taktyka rzymska przewidywała, te walkę rozpoczynali lekkozbrojni miotąjąc oszczepy, kamienie i inne pociski. Tan wstępny atak otwierał drogę do walki wręcz, którą podejmowali ciężkozbrojni legioniści. Rzucali oni swe piło w tarcze przeciwników, połam cofali się na tył centurii, a następny szereg rzuceł swe pila. Tylko oetatnie maniputy (trier#) były uzbrojone we włócznie słutące do walki wręcz. Wytaaoftć taktyki rzymskiej polegała na umiejętnym połączeniu walki wręcz (mtecaem łub włócznią) a uprzednim miotaniem pila. W pierwszą) fasie boju główny wysiłek podejmowali ciężkozbrojni hastati. Jeśli nieprzyjaciel stawiał zaciekły opór, to w odstępy mani-połów pierwszej Unii włazezały manipuły primipm stanowiąc jednolitą Unię oporu. Tylko w ostateczności sięgano do rsesrw - triom. Rzymskie przysłowia „sprawa doszła do triariów" (ret od triorios j*c&\ ontaculo sytuację bardzo dętką.

Naczelnymi wodzami anaii byti z regały konsulowie, w skład sztabu wchodzili ponadto ich ptmaocnky - legaci dągeti) oraz wytsi oficerowie - trybunowi* wąjskowi (tribuni aft—), (kanwami skarbowymi wojska nnądnł kweatoi (ąuaeator). Wszyscy d sftcarowiz wywodzili się z arystokracji aanstortkiąj. Natomiast nitszymi oficerami — featimonami (dowódcami centurii lub całego ma-nipułu) byli zasłoteni Zoiniene, którzy uzyskali awans. Spośród 60 centurionów w legionie nąjwatnupząy będ jeiwęshii. dowódca pierwszej centurii.

WieUcąrelę w eegsałza# aotó odgrywały ngrmskie oboey warowne (eodru), zakładem lewe eedng fcifle określonego planu. Miejsce na obóz, choćby tylko stacjonowano w nim jedną noc, było otaczane fosą i wałem. Te obwarowania wykluczały jaktimiwiek niespodziewany atak ze strony nieprzyjaciela. Centrum obozu stanowił namiot wodza — proctorium, wszystkie oddziały były rozmieszczone według AeMe określonego planu. Obóz rzymski na ówczesne czasy był w praktyce nie do adskyda.

Siła armii pod wodzą jednego kawała wynosiła minimum dwa legiony plus wnjshi zptagnaietzone (nsrrifig) PdęcuMtwykle 5000 piechoty i 300 jeźdźców sprzymierzonych do kaZdego legiom. Jedli armie obu konsulów łączyły się ze sobą, sprawowali oni dowództwa asiainin Rzymianie po zakończeniu podboju Italii byti w stanie smddtizcwać eo nąjamkj 500 tysięcy Żołnierzy (Rzymian i sprzymierzeńców). Była to sBa, z którą nie *^Mf^ł> się równać armia jakiegokohriek pątozz,    ąim, ani ManwVmia nie były w stanie wystawić armii mogą-

eąjbodąj w przybliżeniu dotósmać liczbą tołnierzy wojakom Rzymian. Liczebność armii rzymskiej decydowała o zwycięskim wyniku nawet najbardziej krwa-wygbwgjctŁfitrtozIlwertiaiy pwikuhum w pierwszych latach 11 wąjny punickiąj nie wyczerpmy jaszcze rezerw armii rzymskiej, podczas gdy Hannibal nie miał mnłłi zrobi imipołnlnnlz nmgflm kaifeglńshii h

a . -W armii rzymski^ nhmriąijwaU tolazna dyscyplina. Wódz miał władzę absolutną wobec tołnierzy 1 oficerów, od jego wyroku nie było odwołania. Wszei-

kia wypadki niesubordynacji były karane śmiercią. Jeśli oddział uciekł z pola, próbował (iq buntować lub w inny apoaób naruszył podstawy dyscypliny, tołnie* ras byli karani decymaąją, tam. co dziesiąty podlegał straceniu. Jednocześnie s systemem kar stosowano w armii rzynuikiąj różne formy nagród; żołnierze wyróżniający alf w boju mogli otrzymać awans, srebrne lub złote medale i wieńce. Wóda. który odniósł zwycięstwo, był Od schyłku BI w. p.n.e. obwoływany przez armię imperatorem; miał prawo ubiegać się o nąjwytazy zaszczyt - triumf; tj. uroczysty wjazd do miasta na czak oddziału wojska, z prezentacją jeńców i łupów; uroczystym zwieńczeniem pochodu triumfalnego było składanie ofiar w świątyni Jowisza na Kapitolu.

Armia rzymska w III w. p.tue. pomimo wieloletniej służby Żołnierzy nie stała się Jeatcze wojskiem zawodowym. Po zakończonej wojnie iołnierze-chłopi wracali do swęj pracy na roli. Obywatelsko-chłopski charakter armii rzymskiej i zainteresowanie samych Żołnierzy wynikiem wojny stanowiły o wyiszośd siły mlii, tamą) Rzymu nad wojskami innych potężnych państw jak np. Kartaginy, gdzie główną rolę odgrywały oddziały nąjemników. Wielka liczebność armii rzymskiej, ją} dobre wyćwiczenie i taktyka spowodowały, te Rzym stał się pierwszą potęgą militarną świata antycznego.

3. Ustrój polityczny Rzymu id Ul w. pjue.

W III w. p.n.e. wykształcił się ostatecznie ustrój republikański Rzymu. Władzę suwerenną w republice miał stanowić lud rzymski (populus Romania), który wypowiadał się poprzez zgromadzenia. Charakterystyczną cechą państwa rzymskiego było istnienie trzech typów zgromadzeń; we wszystkich obywatele mieli uczestniczyć bezpośrednio, ale głosowanie było pośrednie przez jednostki organizacyjne jak kurie, centurie i tribus. Na zgromadzeniu mogli przemawiać .tylko zwołujący je urzędnicy, nie było dyskuąji ani możliwości prawdziwie demokratycznego djdałania jak w ekkleąji ateńskiej.

Zgromadzenia ludowe w Rzymie zorganizowane były zawsze na podstawie jednostek pośrednich: kurii, centurii lub tribus. Głosowanie odbywało się za pośrednictwem tych grup. Najstarsze ze zgromadzeń ludowych w Rzymie (eotni-tiacuriata) miało juk tylko cień dawną) władzy. Ograniczała się ona do nadawa-nia imperium (władzy wojskowej i religijnej) urzędnikom wybranym przez.kornie ęja centurialne.

Comitia centuriata były zorganizowane według podziału na klasy mąjątkowe l zapewniały pełną przewagę grupie najbogatszych obywateli (98 centurii na 198). Decydowały one O wojnie i pokoju, i co nąjwatnlejau wybierały wyższych urzędników: pretorów, konsulów i cenzorów; one także w wyjątkowych wypadkach powoływały dyktatora na wniosek senatu. Głosowanie poprzez centurie tłumaczy nam, dlaczego rządząca warstwa nobiiitas mogła bez trudu utrzymać śwój monopol władzy urzędniczej.

435