32118 Strona087

Nie stosuje się mas z azotanem i azotynem sodowym z uwagi na znaczną higroskopijność tych soli.

Wskaźniki świetlne błysków w dużym stopniu zależą od stosunku składników mas. Lepsze światło błysków uzyskuje się w przypadku mas o pewnym nadmiarze metalu. Nadmiar substancji palnej spala się wtedy za pomocą tlenu powietrza. Sumaryczny efekt cieplny wzrasta, rosną również rozmiary płomienia.

W wyniku jednoczesnego zwiększenia temperatury płomienia I jego powierzchni rośnie intensywność błysku. Intensywność błysku rośnie również ze wzrostem ilości masy spalanej jednocześnie.

Natomiast wzrost światłości nie jest proporcjonalny do ilości masy. Z tablicy 55 widać, że światłość właściwa (na 1 g masy) wyraźnie maleje ze wzrostem ilości spalanej masy (ze 170 kande-li/g dla ładunku 50 g do 38 kandeli/g dla ładunku 1400 g).

Tablica 55

Ilość masy g	Maksymalna światłość Lys. cd	Światłość właściwa masy cd/g	Powierzchnia płomienia m^a
50	8535	170	0,36
100	15291	153	0,75
2(X)	22615	113	1,35
300	32281	107	2,14
500	43742	88	3,60
700	45090	64	5,40
1000	50217	50	6,50
1400	52879	38	7,30

Również z tablicy 55 wvnika, że wielkość płomienia tworzącego ftlę przy paleniu masy fotobłyskowej rośnie do pewnej granicy < niemal proporcjonalnie z ilością użytej masy, ale przy dalszym powiększaniu ładunku zarówno wzrost wielkości płomienia, jak i światłości staje się mniejszy.

Pewien wpływ na sprawność świetlną błysku, a szczególnie na |*'J czas palenia ma wytrzymałość osłony, w której umieszczono masę (tablica 56).

Tablica 56

Osłona	Ciężar masy, g	Maksymalna światłość tys. od	Czas błysku suk	Czas osiągnięcia maksimum światłości, suk
Metalowa	340	38500	0,04	0,01
l< ar tonowa	340	33000	0,07	0,02

17(1

Bardzo ważną cechą mas fotoblyskowych jest ich wrażliwość na bodźce mechaniczne i cieplne. Od tej wrażliwości zależy stopień bezpieczeństwa wyrobu mas, elaboracji bomb oraz możliwość bezpiecznego ich użytkowania.

Najbardziej wrażliwe na uderzenie i tarcie są masy, które zawierają takie utleniacze, jak chlorany i nadmanganiany.

Tomlinson i Audricth¹ podają, że chlorany zmieszane ze sproszkowanymi metalami są wrażliwe na uderzenie i tarcie. Ponieważ zanotowano wybuchy takich mieszanin, autorzy polecają stosowanie nadchloranu potasowego jako bardziej stałego. Podają oni również, że nadmanganiany są bardzo silnymi utleniaczami i że mieszaniny zawierające nadmanganiany i sproszkowane metale są bardzo wrażliwe na uderzenie i tarcie.

Ci sami autorzy podają, że niebezpieczne są mieszaniny drobno zmielonych metali: aluminium i magnezu z takimi utleniaczami jak azotany, nadchlorany i chlorany. Jedna z najczęściej stosowanych mas fotoblyskowych, składająca się z delikatnie rozdrobnionego proszku stopu aluminium-magnez i azotanu barowego, jest nie tylko łatwo zapalna, ale i nadzwyczaj wrażliwa na tarcie i uderzenie.

Szczególnie wrażliwe na uderzenie są te masy fotobłyskowe, które zawierają choćby nieznaczne domieszki substancji ogranicz-nych.

Bibliografia

1.    L. T. Saf ronow: Nocznoje wozdusznoje fotografirowanije. Wojenizdat Moskwa 1947.

2.    W. J. Micha jłow (przy udziale W. I. Szebierstowa i G. A. Islo-mina): Fotografika i aerofotografija, Gieodiezizdal, Moskwa 1952.

3.    N. P. Rożdziestwin: Aerofotografija, Wojenizdat, Moskwa 1947.

4.    M. D. Konszin: Aerofotografija, Gieodiezizdal, Moskwa 1949.

5.    N. F. Żirow: Swieczenije pirotiechniczeskowo plamieni, Oborongiz, Moskwa 1939.

1

W. Tomlinson, L. Audricth: J. Chem., Educ. 27, nr 11, 606—609, 1950.

12 — Podstawy pirotechniki