32695 IMG!43

„Nie sposób było odmówić: groziła mi brzydka niesława u it»_ti_u¹, wojna się skończyła. powrócił do swoich prywatnych ząję<t . ' % tem dziewięć okrętów w mig ludzie się zebrali Sześć etui _ul//^oi-u mnie wierna drużyna, dostarczyłem bez tiku zwierząt na oiW⁰²^ na biesiadę", zanim wyrumsyłi do Egiptu (Odyteja, 14,248-25]> ¹^^>>

W opisie tym przedstawiono dwa typy działań: po pierwsze watne tupiestwo elity wojowników złożonej z aryatokratycmych ^ (izów i ich „towarzyszy" z tej samej klasy, w której więzy lojalni zacieśniają się w trakcie grupowego współzawodnictwa prty drugie, prawo Judu¹ do złożenia w ręce wojowników przewodni^ na wypadek wojny bardziej „oficjalnej''. Wyprawa na Ibąję należy drugiego typu i obejmuje uczty dla jej uczestników na koszt wspólny om kary dlą t_vwh. którzy odmawiąją wyruszenia. Wewnątrz wmól. noty status jest określony przez jadło. W sławnej mowie, którą Sar-(Kidoń kieruje do GUukosa, pada stwierdzenie, że dwąj bohaterowie uczczeni w Ligi „miejscem nąjpierwszyra i pełnym pucharem", ntiezz kąjący w testem¹, mają powinność bicia się aa swoją wspólnotę, Lu-dzie mogą wtedy powiedzieć: „Nie aą iście niedawni królowie mai i władcy, którzy Ligi panują! Tłustymi się raczą jagnięty i miodne wina spijają, lecz ich siła w boju, gdy wałczą w nąjpierwazych nem-gach zastępów Bcyjskjch" illmda, 12,810-28)®,

W Itiadne opisany jest gniew Achillesa, który wyraża się w jego odosobnieniu i odmowie uczestnictwa we wspólnych rytuałach ucztowania. W Odptri natomiast porównane zostały dwa modele wspólnego ucztowania: pieniący z idealnego świata Ffeaków i drugi wcielony w życie pracz zalotników a Itaki; upadek wartości społecznych na Itace objawia się właśnie przekroczeniem norm ucztowania, które zakładają wzajemność i współzawodnictwa. „Idźcie precz ode mnie, o inne postarajcie się uczty zjadajcie nawzajem własne majątki coraz w innym domu” — mówi Totemach do zalotników (2,139-140). fth wina polega na uzurpowaniu sobie prerogatyw klasy wojowników pod nieobecność wodza.

r    gję tu «ajma\vać złożona kwestia. w jakim stopswft ten

S* 'wta ma coś wspólnego e rzeczywuAośdą hiatorytaną. Eposy ^ tel**'^l'^sU''¹ⁱ'^w wizję dawnego 6®oleeseóstwa, która jedao-„współczesne” wyobrażenie i wywiera wpływ na przyszły g^lucgo uatflwanla W każdym ranie prawdą jest, że ów obraz ^y^tHonny i pomija formy życia społecznego, która funkcjonują tudu łszezegóJnie te związane ze świętami rfBgyojTni).

Ciemniej jednak cechy tego wyobrażenia są istotne dla rozwoju P^toego źyeia społecznego. Wspólny posiłek u Homera idttfman tub ^poprudn ofiara, w której zwierzęta zostają zabite w charakterze ,juW poświęconych pewnym bóstwom. często przy okazji szczególnego etiia o charakterze religijnym bądź rodzinnyni. Mięso piecze się ra niłutach. a uoU odbywa się w wielkiej sali (megaron), w której S^nOfżi rozlokowani pod ścianami, mają przed sobą niewielkie stoliki, twpóteo dla dwóch biesiadników, czasami wzmiankowane są honorowe siejrca łab porcje, ałe nacisk położony jest na równość. Nawet nie apronzorę- gość — czy to arystokrata, czy żebrak — dostąje swoją część. Wino. Bideazane z wodą, czerpie się z krateru.

Poeta kreśli obraz szczęśliwości, która znąjduje swój wyraz w rytu-

de towarzyskiego obcowania; on sam tkwi w centrum tego rytuału; .Ja san powiem, że nie ma nic bardziej ponętnego nad to. kiedy myśl •woła (rapfcnayw) rządzi całym lodem, a biesiadnicy, siedząc rzę-tae w sali. słuchają aojdów, kiedy stoły są pełne ebldM i mięsa, z podczaszy czerpie wino z krateru, roznosi i nalewa puchary; to ud się wydaje najpiękniejsze w życiu” (Orfpęo. 9, S—11). Obraz ten chce być jednocześnie opisem i elementem uczty, gdyś homerycki bard jest urazem owym lirnikicm. który będąc wewnątrz narracji, sam opowiada. Dzisiąj możemy mieć pewne trudności z wyobrażeniem sobie wykonania poezji epickiej w ramach uczty ałe Homer pragnie, byśmy uwierzyli, że jego poezja towarzyszy rupóroaytM.

O ile Iliada wyraża „zewnętrzną* ftmkcję społeczną uczty wojowników w organizacji życia wojskowego, o tyle Ottympa m epika „wewnętrzna*. skomponowana jako rozrywka w trakcie uczty Każdy epizod podróży Hetemacha jeot przypieczętowany doświadczeniem wspólnego ucztowania: akcja prowadzi do uczty lub się od niej rozpoczyna. Oś narracyjna podróży Odyaeuaza przybiera postać opowieści

1

W kwwtn unty u i jej funkcji    por, Finder, WÓft JeaemSrw

2

ItRUarrartWa.