32792 SNC03754

Rys. 103. Monsun letni nad Azją, linie prądów na poziomie 200 hPa (a) oraz linie prądów i fronty w dolnej atmosferze (b) (wg Trewarthy i Homa, 1971 i Witwiclriego, 1980)

zwi-

mej |

mej

Jod.

nie^-

tzwd- j

strza

ni)- I

jasię ; ycST i dfk \ ffifA

wija się silna cyrkulacja zachodnia, związana ze znacznym oziębieniem w wysokich szerokościach geograficznych (rys. 10.4b).

Monsuny, jako sezonowo zmieniające się wiatry dolne, występują także, choć w mniejszej skali przestrzennej, w innych częściach strefy okotorównikowej. Monsuna-mi są w tym przypadku pasaty, sezonowo przekraczające równik i zmieniające wobec tego kierunki wiatru, obserwowanych w strefie przyrównikowej. Są one określane jako monsuny równikowe. Można je zidentyfikować m.in. na wybrzeżu Zatoki Gwinejskiej w Afryce, w północnej Australii i w Brazylii.

Sezonowe układy baryczne nad kontynentami półkuli północnej powodują zmienność kierunków wiatrów także w wysokich szerokościach geograficznych. Zmiany te są szczególnie wyraźne m.in. na północnych krańcach Europy i w rejonie Alaski. Są to, podobnie jak monsun azjatycki, sięgający daleko poza zwrotnik Raka - do wybrzeży Chin, Japonii i wschodniej Rosji - monsuny pozazwrotnikowe.

22*!