36420 P3109123

Niekiedy posiadacz weksla może dochodzić swych roszczeń przed terminem płatności, na przykład wtedy, gdy trasat odmówił akceptacji (przyjęcia) weksla, gdy ogłoszono jego upadłość lub gdy ogłoszono upadłość wystawcy weksla.

Odmowa przyjęcia (akceptacji) lub zapłaty weksla powinna być stwierdzeni aktem publicznym w formie protestu. Protest weksla jest więc urzędowym potwierdzeniem. że weksel nie został przyjęty (zaakceptowany przez trasanta) lub że nastąpiła odmowa jego zapłaty. Protesty weksli sporządzają notariusze. Protest weksla z powodu odmowy zapłaty powinien nastąpić w ciągu dwóch dni powszednich po dniu płatności. Zachowanie terminu przedstawienia weksla do zapłaty oraz protestu weksla jest niezwykle ważne, gdyż jeżeli posiadacz weksla nie dotrzyma tych terminów, to traci prawo dochodzenia roszczeń w trybie prawa wekslowego wobec indo-santów, wystawcy weksla, poręczyciela i innych dłużników wekslowych, z wyjątkiem akcept anta.

Rozróżnia się dwa rodzaje roszczeń z weksla: roszczenie przeciwko głównym dłużnikom, którymi są wystawcy weksla własnego i akceptanci weksla ciągnionego, ora/ roszczenie zwrotne, czyli regresowe, powstające w chwili, gdy główny dłużnik nic wykupi weksla. Roszczenie regresowe jest wtedy skierowane przeciwko indosaa-tom. wystawcy weksla trasowanego oraz wszystkim innym dłużnikom wekslowym.

Protest weksla jest bezwzględnym warunkiem zwrotnego poszukiwania, czyli dochodzenia roszczenia regresowego przeciw wystawcy weksla trasowanego, indo- I saniom i poręczycielom, jeśli wystawca weksla własnego lub akceptant weksla tn- I sowanego nie wykupi weksla. Należy tu podkreślić odpowiedzialność wszystkich in- I dosantów, co oznacza, że każda osoba posiadąjąca weksel i która w drodze indosu go przekazała, a więc której podpis figuruje na odwrotnej stronie weksla, odpowiada również za zapłatę wobec posiadacza weksla. Prawo wekslowe stanowi, że wystawcy weksla, akceptanci, indosanci i poręczyciele odpowiadają solidarnie wobec I posiadacza weksla. Ta odpowiedzialność solidarna oznacza, że posiadacz weksla I może dochodzić roszczeń przeciw jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom weksla- I wym bez potrzeby zachowania porządku, w jakim się zobowiązali.

Posiadacz weksla powinien o nicprzyjęciu lub niezapłaceniu weksla zawiadomić I swojego indosanta. czyli osobę, od której weksel otrzymał przez indos, oraz wystaw- I cę weksla w ciągu czterech dni powszednich od dnia protestu. Z kolei każdy indo- I sant powinien w ciągu dwóch dni powszednich po. otrzymaniu zawiadomienia podać I do wiadomości swojego poprzednika indosanta otrzymane zawiadomienie, wskazu- 1 jąc nazwisko i adresy tych, którzy przekazali poprzednie zawiadomienia, i tak kolejno aż do wystawcy weksla. To kolejne przekazywanie zawiadomień zwane jest notyfikacją.

Jeżeli posiadacz weksla napotyka trudności w uzyskaniu sumy wekslowej, to może wnieść przeciw zwrotnie zobowiązanemu, tj. wystawcy weksla trasowanego, indosaniom i poręczycielom, pozew w trybie postępowania nakazowego. Naka/y zapłaty wydaje notariusz. Nakaz zawiera orzeczenie, że pozwany ma zaspokoić roszczenie posiadacza weksla w ciągu trzech dni od doręczenia nakazu. Posiadacz ^UZyłkaĆ bezpośrednio po wydaniu nakazu klauzulę wykonalności

r i zabezpieczyć roszczenie. Jeżeli po upływie trzech dni od doręczenia nakazu suma wekslowa nie została zapłacona, to można na podstawie nakazu przeprowadzić egzekucję, czyli postępowanie mające na celu przymusowe wywiązanie sic ze zobowiązania. Egzekucja polega na przykład na zajęciu wynagrodzenia za pracę, wkładów na rachunkach bankowych, innych środków pieniężnych i praw majątkowych oraz zajęciu i sprzedaży nieruchomości i przedmiotów służących do wykonywania działalności zarobkowej.

Powszechne stosowanie weksla w rozliczeniach pieniężnych w gospodarce rynkowej wynika z wielu zalet, jakimi charakteryzuje się weksel jako forma zapłaty. Należą do nich między innymi: możliwość przeprowadzania różnych transakcji bez natychmiastowego angażowania własnych środków, umożliwienie posiadaczowi weksla zapłaty zobowiązali w drodze indosowania weksla, zagwarantowanie zapłaty posiadaczowi weksla przez wszystkie osoby podpisane na wekslu oraz prosty tryb i szybkie tempo postępowania w dochodzeniu należności wekslowych. Duże znaczenie ma również zamiana weksla na gotówkę przez dyskonto.

11.2.5. Cze

Czek ma formę blankietu wydanego przez bank posiadaczowi rachunku bankowego w postaci książeczki czekowej, zawierającej blankiety czekowe oznaczone kolejnym numerem oraz numerem właściwego rachunku bankowego. W obrocie czekowym uczestniczą trzy osoby: wystawca czeku (trasant). osoba uprawniona do żądania i podjęcia wypłaty (remitent) oraz bank zobowiązany do zapłaty (trasat). Czek w odróżnieniu od weksla nie wymaga akceptu trasata (banku).

Czek, aby był ważny, musi zawierać następujące dane:

•    nazwę „czek** w tekście;

•    bezwarunkowe polecenie zapłacenia kwoty pieniężnej określonej cyfrowo i słownie;

•    oznaczenie banku, który ma dokonać wypłaty i jego siedziby;

•    numer rachunku (konta), z którego ma nastąpić zaplata;

•    datę i miejsce wystawienia oraz podpis wystawcy.

Stosuje się różne formy czeków. W zależności od operacji związanych ze stosowaniem czeku I sposobu realizacji rozróżnia się czeki gotówkowe i czeki rozrachunkowe. Czek gotówkowy uprawnia remi lenta do podjęcia określonej sumy gotówką w banku. W wypadku czeku rozrachunkowego bank nie wypłaca remitentowi gotówki, lecz przelewa wskazaną na czeku kwotę na jego rachunek. Czekiem rozrachunkowym staje się każdy czek. na którym umieszczono napis ..do rozrachunku**. Stosowane są jeszcze czeki zakreślone, które mogą być realizowane jedynie przez osoby ustalone między trasantem a bankiem. Zakreślenie czeku polega na przekreśleniu go dwiema równoległymi liniami umieszczonymi w środku czeku ukośnie z dołu do góry.

W zależności od sposobu oznaczenia osoby uprawnionej do podjęcia wypłaty z czeku (remi ten ta) rozróżnia się czek imienny, na okaziciela fi na zlecenie. Czek Imienny to taki. na którym wpisuje się imię i nazwisko osoby lub nazwę firmy upo-