36694 strona (112)

Nagrzewanie powietrzem

Miejscowe i częściowe nagrzewanie powietrzem wykonuje się za pomocą urządzeń przypominających suszarki do włosów. Strumień powietrza kieruje się na odpowiednią, odsłoniętą część ciała. Zabieg trwa od 10 do 20 min. Można go powtarzać kitka razy dziennie i stosować w domu. Temperaturę zabiegu trudno ocenić, należy kierować się wyczuciem i doświadczeniem.

Wskazania i przeciwwskazania są takie same jak przy innych nagrzewaniach. Stosuje się je w schorzeniach z bólem przewlekłym, głównie w zakresie układu ruchowego.

3.3.4. Nagrzewanie wodą

Objętość cieplna, ciepło właściwe i przewodnictwo cieplne wody są większe niż powietrza. W rezultacie górna granica tolerancji temperatury w wodzie jest znacznie niższa niż w powietrzu i wynosi około 45°C. W gorącej kąpieli możliwości eliminacji ciepła są ograniczone. Wydzielane są, co prawda, znaczne ilości potu, lecz nie może on parować, zatem nie dochodzi do oziębiania ani do utraty ciepła przez promieniowanie. Niewielkie jego ubytki następują przy oddychaniu i przez parowanie ze skóry niezanurzonej. Ciepło przemieszcza się prawie wyłącznie drogą przewodzenia. W sumie dużo ciepła może przechodzić z wody do tkanek, natomiast stosunkowo niskie temperatury, znacznie niższe niż w łaźniach, działają na receptory skóry.

Wyróżnia się kąpiele nagrzewające całkowite, częściowe i miejscowe. Gorące kąpiele całkowite stosunkowo szybko wywołują przegrzanie (hipertermię) całego organizmu. Nadają się zarówno do przegrzewania, jak i do wywoływania reakcji ter-moregulacyjnej. Częściowe kąpiele gorące w małym stopniu przegrzewają tkanki głębokie, natomiast mogą wywoływać silne reakcje termoregulacyjne.

Oprócz ciepła woda przenosi kinetyczną i statyczną energię mechaniczną. W kąpielach gorących, wykonywanych w wannach, mechaniczna energia kinetyczna nie ma znaczenia, występują natomiast oddziaływania hydrostatyczne.

Całkowite kąpiele gorące

Kąpiele gorące dość często stosowano w ubiegłym stuleciu, w różnych dawkach i w różnych schorzeniach. Do czasu wynalezienia penicyliny leczono nimi skutecznie kiłę. Stosowano je także w gośćcu, dnie, otyłości, dla wzmocnienia organizmu i z innych powodów.

Wyróżnia się następujące odmiany kąpieli gorących, które przeszły już do historii:

1.    Kąpiele całkowite z solą kuchenną (roztwór 1,5%) i wywarem z siana z zanurzeniem głowy i pozostawieniem nad powierzchnią wody tylko twarzy (wg Schlenza).

2.    Kąpiele stosowane m.in. do leczenia kiły, charakteryzujące się długim czasem trwania, dochodzącym do 8 godzin (wg Walinsky'ego).

Gorące kąpiele do 50°C, kilku- lub kilkunastominutowe, połączone z masażem, są w laponii zabiegiem masowo stosowanym w tysiącach zakładów, dla wszystkich

112