Lekki czołg pływający T-Jf. Ciężar 3,8 T, załoga 2 ludzi, uzbrojenie 1 kra 7,82 mm DT, pancerz 4—9 mm, silnik gainikowy o mocy 50 KM, wymiary — długość 3180 mm, szerok ość 2330 mm, wysokość 1830 mm, prześwit 3000 mm, osiągi — prędkość maksymalna na
lądzie 10 km/b, w wodzie 0 km/b, zasięg na lądzie ok. IM km
dium Mark D, opracowany przez ppłk. F. Johnsona. Prototyp tego czołgu zbudowany w maju 1919 roku został następnie nieco zmodernizowany na skutek- sugestii płk. J. F. C. Fullera, ówczesnego teoretyka „wojny pancernej”, który zażądał budowy czołgu pływającego, mogącego znaleźć szerokie zastosowanie w operacjach morsko-desantowych. W 1921 roku wersję czołgu Medium Mark D poddano próbom pływania w Christchurch, następnie zaś na Tamizie, gdzie czołg zatonął. Ppłk Johnson zbudował potem następny model czołgu pływającego Light Infantry Tank, nieco mniejszy i lżejszy, który pomyślnie przeszedł próby pływania, jednakże poważne ograniczenia budżetu na wydatki wojskowe i rozwiązanie między innymi placówki konstrukcyjnej wstrzymały dalsze prace nad doskonaleniem i modernizacją tego typu wozów.
Prototypy angielskich czołgów pływających poruszały się w wodzie za pomocą gąsienic; pierwszy z nich miał ciężar 20 ton, załogę składającą się z 4 ludzi i rozwijał na lądzie prędkość do 40 km/h. Drugi ważył około 8 ton, na lądzie rozwijał maksymalną prędkość 48 km/h; podczas prób pływania osiągnął prędkość 2,4 km/h.
W tym samym mniej więcej czasie, w czerwcu 1921 r. w Stanach Zjednoczonych, amerykański konstruktor W. J. Christie zbudował prototyp kołowo-gąsienicowego pływającego wozu bojowego (określanego wówczas mianem czołgu, choć według dzisiejszych pojęć było to raczej odkryte działo samobieżne). W pierwotnej fazie konstrukcji wóz nie miał uzbrojenia; po
Łelckl czołg pływający T-40. Ciężar 5,5 T, załoga 2 ludzi, uzbrojenie 1 wkm 12,7 mm DSzK (Diegtiarowa, Szpaglna — krupnokaW>vr~ nyj), sprzężony z 1 km 7,82 mm DT, pancerz 7—14 mm, silnik gażnikowy o mocy 8S KM, wymiary — długość 41ie mm, szerokość 2330 mm, wysokość 1950 mm, prześwit 340 mm, osiągi — prędkość maksymalna na lądzie 44 km/h, w wodzie 8,5 km/h, zasięg na lądzie ponad 390 km
fot. J. Magnuskl
3