Rozdział 3. Żywienie dzieci 41
• nieuzasadnione niechęci kulinarne rodziców (np. do szpinaku albo marchewki)
• spożywanie posiłków o nieregularnych porach
• „nagradzanie” słodyczami tego, że dziecko „ładnie zjadło” warzywa
• jedzenie połączone z oglądaniem telewizji.
W okresie wczesnego dzieciństwa obserwuje się zdolność zapamiętywania smaku, zapachu; rozpoczyna się kształtowanie preferencji smakowych. Przyzwyczajanie dziecka do nowych produktów procentuje w przyszłości większym urozmaiceniem diety. W przypadku niechęci do próbowania nowości, powinno się podawać nowe produkty w małej ilości i wraz z produktami, które dziecko już zna i lubi. We wczesnym dzieciństwie dzieci lubią eksperymenty kulinarne -np. kanapki w kształcie zwierząt itp. Nie należy zmuszać dziecka do jedzenia wówczas, gdy demonstruje ono wyraźną niechęć - może to powodować powstanie nieprzyjemnych skojarzeń związanych z jedzeniem wybranych produktów i konsekwentne unikanie ich w przyszłości.
Nie powinno się zmuszać dziecka do jedzenia posiłków o dużej objętości; wmuszanie jedzenia spowoduje, że pora obiadu będzie mu się nieprzyjemnie kojarzyła. Lepiej raz czy dwa razy pozwolić dziecku nie zjeść posiłku albo pozwolić na zostawienie jedzenia na talerzu niż stale przełamywać naturalną u dzieci regulację przyjmowania pożywienia oraz uczucia głodu i sytości.
W tym okresie tempo procesów rozwojowych nadal maleje. Różnice tempa •wzrastania między poszczególnymi dziećmi stają się coraz bardziej widoczne. W związku z tym liczba posiłków powinna być dostosowana do stanu odżywienia i aktywności ruchowej dziecka (3-5 posiłków).
Zapotrzebowanie energetyczne powinno być pokrywane przez: białko w około 12% (w tym około 60% powinno stanowić białko zwierzęce), tłuszcz w 30% (bez tłuszczów utwardzanych, tj. margaryn zawierających duże ilości kwasów nienasyconych typu trans), węglowodany w około 56-58%. Zasady żywieniowe są takie same, jak dla dzieci młodszych.
Do okresu dojrzewania zapotrzebowanie na pożywienie kształtuje się podobnie do prezentowanego przez dzieci przedszkolne. W okresie skoku pokwitaniowego jest większe niż w jakimkolwiek innym okresie życia (poza okresem niemowlęcym), ale indywidualnie różne. Zaznaczają się również wyraźne różnice zależne od płci; [kaloryczne zapotrzebowanie chłopców jest przeciętnie większe - początkowo o około 200 kcal (wśród dziesięciolatków), następnie o 400 kcal (wśród czternastolatków), a nawet o 1000 kcal (wśród osiemnastolatków). Zasady racjonalnego