39175 P1680558

nadawane jest im w prawie międzynarodowym. Jak wskazano jednak w uchwale 7 sędziów SN z 13 V 1992 r. , używany w prawie międzynarodowym termin "zbrodnie" (wojenne, przeciwko ludzkości) "ma charakter zbiorczego terminu techniczno-prawnego". Wobec przyjmowanej w ustawodawstwach wewnętrznych poszczególnych państw różnorodnej klasyfikacji (podziału) przestępstw i różnej w tym zakresie konwencji terminologicznej, termin ten - jak stwierdza SN - nie może determinować jaką postać klasyfikacyjną ustawodawca wewnętrzny nada określonym rodzajom czynów nazywanych w prawie międzynarodowym "zbrodnią". W związku z tym "czyny stanowiące »zbrodnie« przeciwko ludzkości w rozumieniu prawa międzynarodowego w polskim ustawodawstwie karnym mogą być typizowane jako zbrodnie lub występki - według przyjętej w kodeksie karnym klasyfikacji przestępstw".

Dobitnie świadczy o tym tytuł rozdziału XVI kodeksu karnego, któremu nadano brzmienie "Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne". Tytuł ten jest adekwatny do zróżnicowania klasyfikacyjnego zabronionych w tym rozdziale czynów. Niektóre z nich mają charakter zbrodni (np. zbrodnia ludobójstwa stypizowana w art. 118 kJk.), inne (np. dys-kryminacja z użyciem przemocy z powodów narodowościowych, etnicznych, rasowych, politycznych lub wyznaniowych stypizowane w art. 119 k.k.) -występków. Podobnie w poprzednim stanie prawa polskiego, gdy większość postaci zbrodni wojennych i przeciwko ludzkości w rozumieniu prawa międzynarodowego nie znajdowała wyrazu w specjalnych przepisach karnych i musiała być w związku z tym kwalifikowana na podstawie odpowiednich ustawowych zestawów znamion przestępstw "pospolitych", również te "odpowiednie" przepisy kamę dotyczyły zbrodni bądź występków¹⁷.

Nie może jednak ulegać wątpliwości, że zasada nieprzedawniania zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości powinna odnosić się do wszystkich przestępstw tego rodzaju w rozumieniu prawa międzynarodowego, niezależnie od tego, czy w danym systemie wewnętrznego prawa karnego klasyfikowane są jako zbrodnie czy występki.

W świetle tych uwag istotne kłopoty interpretacyjne musi nasuwać redakcja art. 105 § 1 kJk. Zgodnie z dosłownym brzmieniem tego artykułu -przepisów o przedawnieniu (art. 101-103 kie.) nie stosuje się do zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i przestępstw wojennych. Odniesienie zasady nieprzedawnienia do zbrodni przeciwko pokojowi wykracza poza zobowiązania wyraźnie wynikające z cytowanej Konwencji ONZ z 1968 r. Ustawodawca polski tym rozszerzającym (również w stosunku do art. 43 Konstytucji) rozstrzygnięciem nawiązał jednak do art. VI Karty Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze, stanowiącego integralną część tzw. Porozumienia Londyńskiego¹⁸. W przepisie tym zbrodnie przeciwko pokojowi ujęte

¹⁶    Uchwała w sprawie IKZP 39/91, OSNKW nr 7-8/1992, poz. 45.

¹⁷    Por. L. Kubicki, tamże, s. 174-180.

¹⁸    Porozumienie między rządami Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Stanów Zjednoczonych Ameryki Mn., Republiki Francuskiej i ZSRR w przedmiocie

31