39533 P1010068 (12)

Sosna okazała się najmniej wrażliwa spośród wymienionych wyżej gatunków na pyły kadmowo ołowiowo cynkowe (Greszta 1983 a i b).

Gatunek ten wykazuje umiarkowaną wrażliwość na sól kamienną (NaCl) (tab. 9) (Akkermann 1987).

Tabela 9

Wrażliwość głównych gatunków (rodzajów) drzew na NaCl (Akkermann 1987)

Mało wrażliwe	Umiarkowanie wrażliwe	Wrażliwe	Bardzo i wrażliwe H
Cis Dęby Oliwnik Osika Topola biała Wierzby	Brzozy Jarzębiny Jesion Jodła Olsze Robinia Sosna Wiązy	Buk Kasztanowiec Klon Lipa Wejmutka	Daglezja Grab Modrzew Świerk . i

W zaleceniach dotyczących przebudowy drzewostanów rosnących na terenach: oddziaływania przemysłu, sosnę uznano za gatunek nieodporny na szeroko rozumiane zanieczyszczenia przemysłowe (tab. 10). Mimo tej wrażliwości zaleca się wprowadzanie sosny zwyczajnej we wszystkich strefach zagrożenia na terenach! przemysłowych (Zasady hodowli lasu 1988).

Zamieranie

Obok przedstawionych zagrożeń ze strony imisji przemysłowyęhju wielu gatunków lasotwórczych, w tym także u sosny, obserwuje się zjawisko określane jako zamieranie lasów, notowane poza granicami silniejszego oddziaływania zanieczyszczeń przemysłowych. To zamieranie charakteryzuje się nie spotykanymi tempem rozwoju „choroby”, przejawiającym się przebarwieniem igieł, częściową, a następnie całkowitą ich utratą i często śmiercią. Dlatego też uznanoMza celowe oddzielenie tego typu uszkodzeń od typowych powodowanych przez lp-kalne imisje przemysłowe. Zamieranie lasów bez poznanej dotąd przyczyny okre-# śla się niekiedy nazwą „novel forest decline” (nowe, osobliwe zamieranie lasów™ Obecny stan wiedzy z tego zakresu nie pozwala stwierdzić, czy takie rozróżnianie jest celowe i czy ma w ogóle sens. Za jedyną prawdziwą różnicę między charakterystycznymi, typowymi uszkodzeniami przemysłowym a nowym zamieraniem lasów jest brak znajomości przyczyn i skutków w tym ostatnim przypadku (Laskowski 1989).

Były różne teorie przyczyn zamierania lasu. Obecnie przyjmuje się, żej „nowe, osobliwe zamieranie lasu” i różne jego rodzaje są zjawisklfj