39734 PICT5913 (2)

VI. METODA SOCJOMETRYCZNA

Na ogół łatwą w zastosowaniu -w porównaniu z przedstawionymi poprzednio metodamt badan pedagogicznych - jest metoda socjometryczna. Nazywana bywa także soCjometną (por. J Friedrich*. 1990) lub techniką sOcjomctńi (por.

J. Brzeziński. 19 / S). C /ęścicj jednak • zamiast o metodzie socjomctrvc/ncj — mówi się o technikach socjometrycz.nych (por. M. Pilkicwicz, 1973a). Zapoczątkowana została przez amerykańskiego lekarza i psychiatrą J. L. Moreno (1934) i w niedługim czasie doczekała się szerokiego wykorzystania zwłaszcza w oświacie, przemyśle . wojsku (por. G.Bastin, 1970). Z powodzeniem posługują s.ą mą zarówno pedagogowie i psychologowie, jąjc i socjologowie. Początkowo największy rozgłos zdobyła w Stanach /.jednoczonych, a później dużą popularnością cieszyła sią także w wielu krajach europejskich, w tym również w'Polsce.

Metoda socjometryczna zastosowanie w badaniach pedagogicznych zaw-dziącza w niemałym stopniu swej praktycznej przydatności w organizowaniu procesu wychowania i nauczania. Ze wzglądu jednak na łatwość posługiwania sią tą metodą istnieje niebezpieczeństwo nieco pochopnego i bezkrytycznego do niej podejścia. Może mieć to niekorzystny wpływ zarówno na wadliwy przebieg przeprowadzanych za jej pomocą badań, jak również błądną interpretację otrzymanego w ten sposob materiału socjomctrycznego. Dlatego bliższa znajomość obowiązujących ją zasad metodologicznych wydaje sią niezbędna. Może bowiem znacznie przyczynić się do podniesienia jej wartości poznawczej.

1. Charakterystyka metody socjometrycznej

Co rozumie się przez metodę socjometryczną

A. Bjcrstedt (1956) - - znakomity znawca metody socjometrycznej — określa ją jako „ilościowe badanie stosunków międzyludzkich w aspekcie faworyzowania, obojętności i odrzucenia w określonej sytuacji wyboru” (za J. Friedrich*, 1990, s. 255). Polega ona głównie na dokonywaniu wyborów pozytywnych lub negatywnych (czyli odr/uccń), a najczęściej jednych i drugich spośród członków jakiejś grupy ze względu na ściśle określone kryterium wyboru lub kilka kryteriów. Kryteria te precyzuje się w formie specjalnie sformułowanych pytań, na które osoby badane podają imiona i nazwiska wybranych przez siebie osób z grupy, której pytania te dotyczą. Taką grupą w badaniach pedagogicznych ntożc być klasa szkolna, zespół uczniowski, grupa wychowawcza jakiejś pla-

173