Pytania projekcyjne polegają na tym, it badane dziecko ma zinterpretować uczucia, postawy, sytuacje zachowania dziecka czy rodzica „wymyślonego" przez, nauczycielu. Używając tego rodzaju pytań, dziecko ma możliwość wyrażania własnych odczuć, motywów działania i postępowania rodziców. Inspiracja do rozmowy powinny być różnego rodzaju sytuacje zabawowe, spontaniczne, badawczo-zadaniowe itp. Nauczyciel ma wtedy możliwość włóczenia się i skierowania rozmowy na nurtujący go problem. Dziecko wtedy nie odczuwa, że jest diagnozowane. Idealne sytuacje to te, które redukują niepokój dziecka i wzmacniają kontakt z nauczycielem.
Rozmowa jest metodą wymagającą oprócz organizowania i wykorzystania sytuacji, stawiania odpowiednich pytań problemowych, również dużego osobistego zaangażowania i subtelnego podejścia do dziecka. Uśmiech, mimika i gesty wyrażające zadowolenie z kontaktu, dostępność, zrównoważenie, cierpliwość, ukazywanie życzliwości wyzwoli w dziecku chęć podzielenia się własnymi kłopotami i trudnościami w rodzinie. Prawidłowo prowadzona może dostarczyć bogatego materiału, na podstawie którego można zorientować się bezpośrednio po przeprowadzeniu rozmowy, a nie w trakcie jej trwania.
Do rozmowy diagnostycznej środowiska rodzinnego często wykorzystujemy rysunki dziecka. Wymaga to jednak ostrożności, ponieważ nie należy zadawać dziecku pytań w obecności grupy rówieśniczej czy kolegów. Rysunek zawsze jest wyrażaniem stanów emocjonalnych i przeżyć dziecka. Rozmowę na podstawie rysunku przeprowadzamy z indywidualnym dzieckiem, wykorzystując odpowiednią sytuację.
Zasady postępowania nauczyciela:
- nawiązanie kontaktu:
- pochwała rysunku pozytywną oceną:
- inspirowanie dziecka do wypowiedzi na temat rysunku;
- zadawanie pytań identyfikacyjnych;
- powtórna pochwała dziecka i wyrażenie zadowolenia z rozmowy.
W rozmowie na temat rysunku rodziny unikamy zadawania pytań
wprost, np.: narysowałeś tatę, który trzyma w ręku kij -czy tato Cię bije?.
190