Nieumyślność polega na tym, że sprawca nie ma zamiaru popełnić naruszenia dyscypliny finansów publicznych, tj. nie chce popełnić naruszenia ani też na to się nie godzi, a jednak narusza dyscyplinę finansów publicznych, ponieważ nie zachował ostrożności wymaganej w danych okolicznościach (np.: podjął decyzję o zapłacie za fakturę, bez uprzedniego zapoznania się z poziomem dotychczasowego zaangażowania limitu z planu wydatków, co skutkowało przekroczeniem planu wydatków).
Kolejną zasadą odpowiedzialności, jest zasada wyrażona w art. 23 ust. 1 uDFP, w myśl której nieświadomość bezprawności czynu, nie wyłącza odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, chyba że nieświadomość ta była usprawiedliwiona (zasada: ignorantia iuris nocet).
Argumentowanie przez sprawcę, iż nie był świadomy faktu, że jego działanie lub zaniechanie narusza dyscyplinę finansów publicznych nie jest dostateczną przesłanką wyłączenia odpowiedzialności za popełnione naruszenie. Przesłanką uchylającą taką odpowiedzialność może być, na zasadzie wyjątku od reguły, usprawiedliwiona nieświadomość bezprawności czynu (np.: sprawca czynu zachował się w sposób odpowiadający wykładni prawa zamówień publicznych wynikającej z publikacji prawniczych, interpretacji urzędowej przepisu i powszechnej praktyce jego stosowania -podczas gdy w późniejszym czasie kluczowy dla sprawy przepis został zinterpretowany odmiennie w wyniku wiążącej administrację wykładni sądowej, co czyn sprawcy czyni popełnionym z uchybieniem norm prawa zamówień publicznych).
Oprócz usprawiedliwionej nieświadomości naganności czynu dodatkową z okoliczności wyłączających winę jest sytuacja opisana w art. 23 ust. 2 uDFP. Polega ona na niemożności rozpoznawania przez sprawcę znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem, co jest spowodowane chorobą psychiczną lub innym zakłóceniem czynności psychicznych, na tyle na ile nie wynikały one z wprowadzenia się przez sprawcę w stan nietrzeźwości lub odurzenia.
Do rangi zasady podniesiony został przez ustawodawcę przepis art. 21 uDFP, stanowiący, iż naruszenie dyscypliny finansów publicznych uważa się za popełnione w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany.
13